ABD: ‘Ayşenur Ezgi Eygi’nin öldürülmesiyle ilgili İsrail’in soruşturması güvenlik güçlerini aklamıyor’

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, Pazartesi günü yaptığı açıklamada, İsrail’in ilk bulgularının güvenlik güçlerini paka çıkarmadığını ifade ederek, Washington’un İsrail’in soruşturmasının sonuçlarından mutlu kalmaması halinde öteki seçenekleri değerlendireceğini söyledi.

İsrail ordusu 10 Eylül’de soruşturmanın ilk bulgularına göre Eygi’nin “büyük olasılıkla” birlikleri tarafından öldürdüğünü fakat bunun kasıtlı bir eylem olmadığını açıklamıştı.

İsrail’in ilk bulguları gayenin Eygi değil, aksiyonun “kilit kışkırtıcısı” olarak nitelendirilen bir diğeri olduğu istikametindeydi.

Reuters haber ajansına göre bu olayın hiç yaşanmaması gerektiğini söyleyen Miller, “Bazılarının ilk bulguları güya bir şekilde İsrail güvenlik güçlerini aklamış gibi yorumladıklarını duyuyorum. En azından bizim bakış açımıza göre, bu kesinlikle bu türlü değil” tabirlerini kullandı.

Miller, “İlk soruşturma tamamlandığında tatmin olmazsak, elbette diğer tedbirlerin uygun olup olmadığına bakacağız” diye ekledi.

Miller, İsrail güvenlik güçlerinin Amerikalı yetkililere, angajman kurallarında talep edilen değişiklikleri yapacaklarına dair teminat verip vermediklerini açıklamadı.

Ayşenur Ezgi Eygi, 6 Eylül’de Batı Şeria’da Nablus kentine bağlı Beyta beldesinde İsrail’in yasa dışı yerleşim projelerine karşı düzenlenen şova katılmış ve başından vurulmuştu.

Filistin medyası ve görgü şahitleri, Eygi’nin İsrail askerlerinin açtığı ateş sonucu öldüğünü aktarmıştı.

Cenazesi Didim’de toprağa verildi

Ayşenur Ezgi Eygi’nin cenazesi, 14 Eylül’de Aydın’ın Didim ilçesinde toprağa verildi.

Eygi’nin cenazesi bundan bir gün önce Türkiye’ye getirilmişti.

Azerbaycan üzerinden getirilen cenaze, Cuma günü sabah stlerinde İstanbul Havalimanı’nda merasimle karşılandı. Eygi’nin cenazesi öğle stlerinde de İzmir Havalimanı’na ulaştırıldı.

Eygi’nin Türk bayrağına sarılı cenazesi için her iki havalimanında merasim düzenlendi ve dua okundu.

İzmir Adli Tıp Kurumu’nda otopsi süreçleri tamamlandıktan sonra cenaze, Aydın’ın Didim ilçesine götürüldü.

Didim Merkez Mescidi’nde kılınan cenaze namazının akabinde Eygi’nin cenazesi, Didim Asri Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Cenazeye hükümet yetkilileri ile farklı siyasi partilerin temsilcileri de katıldı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Denis Becirovic ile görüşmesinin akabinde düzenlenen birlikte basın toplantısında, Ayşenur Ezgi Eygi’nin öldürülmesine değindi.

Erdoğan, “41 bini aşkın Gazzeli kardeşimizle birlikte İsrail işgal güçleri tarafından öldürülen Ayşenur Ezgi Eygi evladımızın da hesabını adalet önünde kesinlikle soracağız” dedi.

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş da aileye taziye ziyareti düzenledikten sonra cenaze merasimine katıldı. Kurtulmuş burada yaptığı konuşmada, “Katillerinden bütün uluslararası mahkemelerde hesap sorulacak” dedi.

Türkiye soruşturma başlattı

Türk-Amerikan aktivistin öldürülmesi ile ilgili olarak Türkiye tarafından soruşturma başlatıldı.

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, bu mevzu ile ilgili açıklamasında, “Ankara Cumhuriyet Başsavcılığımız iç hukuktan kaynaklanan yetkimizi kullanarak soruşturma başlattık” dedi.

Tunç, “Uluslararası sistemde de Eygi’nin hakkını korumak için çalışacağız” dedi.

Ankara, Eygi’nin ölümü ile hazırlanacak soruşturma belgesinin Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Kurulu’nda görüşülmesini istiyor.

Aynı şekilde Eygi’nin belgesinin Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde İsrail’le ilgili soruşturmaya dahil edilmesi için de teşebbüslerde bulunulacak.

Bakan Tunç, Güney Afrika’nın Uluslararası Adalet Divanı’nda İsrail’e karşı ‘soykırım’ suçlamasıyla açtığı ve Türkiye’nin de müdahil olma müracaatında bulunduğu davaya da raporun kanıt olarak sunulacağını kaydetti.

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas da Eygi’nin öldürülmesiyle ilgili Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne şikayette bulunacaklarını söyledi.

Eygi, 6 Eylül Cuma günü Nablus yakınlarındaki Beyta kasabasında Yahudi yerleşimlerinin genişlemesine karşı düzenlenen bir protesto sırasında başından vurularak öldürülmüştü.

ABD’den farklı değerlendirmeler

Eygi’nin babası Didim’de yaptığı açıklamada, Amerika’nın da Türkiye gibi soruşturma başlatmasını istedi.

ABD idaresinden ise Eygi’nin vurulması ile ilgili farklı tonda açıklamalar gelmişti.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Eygi’nin öldürülmesinin “meşrulaştırılamayacağını” söylemişti.

Blinken, İsrail’e Batı Şeria’daki operasyonlarındaki angajman kurallarında “kökten değişiklik” yapma davetinde da bulundu.

Ancak ABD Başkanı Joe Biden, Eygi’nin ölümü için “kaza” tabirini kullandı.

Blinken’dan sonra medyaya konuşan Biden “Muhtemelen kaza gibi görünüyor. Kurşun yerden sekmiş ve kaza ile vurulmuş” değerlendirmesini yaptı.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada ise Eygi’nin “kendisine yönelik olmayan dolaylı ve kasıtsız atış ile” öldürülmüş olma ihtimalinin yüksek olduğu kaydedildi.

Açıklamada Eygi’yi öldüren kurşunun, İsrail güvenlik güçlerine yönelik “ayaklanmanın baş kışkırtıcısı erkeği” hedef aldığı belirtildi.

İsrail ordusu, olayla ilgili tam teşekküllü bir soruşturma başlatıldığını da açıkladı.

Açıklamada ayrıyeten İsrail’in Eygi’nin cesedine otopsi yapma talebinde bulunduğu ifade edildi ve “İsrail ordusu Ayşenur Ezgi Eygi’nin ölümü için en derin kederlerini ifade eder” denildi.

Türkiye doğumlu Ayşenur Ezgi Eygi, ABD’nin Seattle kentinde yaşıyordu.

BM’den soruşturma çağrısı

Birleşmiş Milletler (BM), Eygi’nin öldürülmesiyle ilgili soruşturma davetinde bulundu. Beyaz Saray da olayla ilgili İsrail hükümetinden soruşturma talep edildiğini açıkladı.

BM Genel Sekreteri Sözcüsü Stéphane Dujarric, olaya tepki göstererek, “Koşulların tam olarak araştırılmasını ve sorumluların hesap vermesini istiyoruz” dedi.

Dujarric sivil halkın “her zaman korunması gerektiğini” vurguladı.

BBC’ye konuşan aktivist: ‘İki el ateş edildiğini duydum’

Eygi ile birlikte protestoya katılan İsrailli-Yahudi aktivist Jonathan Pollak, BBC’ye verdiği demeçte, olay sırasında iki el ateş edildiğini duyduğunu söyledi.

“Çatıda askerlerin nişan aldığını” gördüğünü aktaran Pollak, “bir yahut iki saniyelik” ortayla iki el ateş edildiğini duyduğunu belirtti.

“Birinin bana seslendiğini ve İngilizce ‘Bize yardım et. Yardıma gereksinimimiz var. Yardıma gereksinimimiz var’ dediğini duydum. Onlara doğru koştum” dedi.

Eygi’yi “yerde bir zeytin ağacının altında yatar halde, başı kanlar içinde” gördüğünü söyledi ve şöyle devam etti:

“Elimi gerisine koyup kanamayı durdurmaya çalıştım. Bakınca askerlerle bizim ortamızda besbelli bir görüş hattı vardı. Nabzını ölçtüm çok zayıftı.”

Erdoğan: ‘İsrail’in sivil bir protestoya karşı yaptığı barbarca müdahaleyi lanetliyorum’

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, sosyal medya hesaplarından Eygi için başsağlığı mesajı yayımladı.

Erdoğan, “İsrail’in Batı Şeria’daki işgal zıddı sivil bir protestoya karşı yaptığı barbarca müdahaleyi lanetliyorum” dedi ve şöyle devam etti:

“Türkiye olarak, İsrail’in neredeyse 1 yıldır devam eden, çoluk çocuk, genç yaşlı demeden 41 bin insanı katlettiği bu işgal ve soykırım siyasetinin son bulması ve işlediği insanlığa karşı cürümlerin hesabını hukuk önünde vermesi için her platformda gayret göstermeye devam edeceğiz.”

‘Yerleşimci şiddetine karşı kampanyada yer alıyordu’

Çifte vatandaş olan Eygi, Antalya’da doğmuştu.

Seattle’daki Washington Üniversitesi’nde psikoloji kısmından mezun olmuş, yan kol olarak Orta Doğu lisanları ve kültürleri eğitimi almıştı.

Eygi, Filistinli köylüleri İsrailli yerleşimcilerin şiddetinden korumak için yürütülen bir kampanyada yer alıyordu.

Olay, İsrail güçlerinin dokuz gün süren operasyonunun akabinde işgal altındaki Batı Şeria’da bulunan Cenin kenti ve mülteci kampından çekilmesinin akabinde meydana geldi.

Filistin sağlık bakanlığı, operasyon sırasında 21’i Cenin’den olmak üzere en az 36 Filistinlinin öldürüldüğünü ve aralarında çocukların da bulunduğunu açıkladı.

İsrail son 50 yılda Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te 700 binden fazla Yahudi’nin yaşadığı yerleşim yerleri inşa etti.

Yerleşimler uluslararası hukuka göre yasadışı sayılıyor, lakin İsrail bunu reddediyor.