Avrupa’dan Ekrem İmamoğlu için “mini” tepki

Avrupa Parlamentosu’nda (AP) “Türkiye’de Demokrasi Üzerinde Baskı ve Ekrem İmamoğlu’nun Tutuklanması” bahisli bir genel konsey oturumu düzenlendi.

Avrupa Komitesi’nin Genişlemeden Sorumlu üyesi Marta Kos, Strasbourg’da gerçekleşen oturumda yaptığı konuşmada, Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasını ve görevden alınmasını protesto maksadıyla Antalya Diplomasi Forumu’na iştirakini ve Ankara’da Türkiye Dışişleri Bakanı ile yapacağı görüşmeyi iptal ettiğini bildirdi.

Kos, uzun müddettir Avrupa Kurulu üyesi ve Avrupa Birliği (AB) üyeliğine de aday olan Türkiye’den en yüksek demokratik standartlar ve uygulamalara riayet etmesini beklediklerini söyledi. Ekrem İmamoğlu’nun Cumhurbaşkanı adaylığını açıklamaya hazırlanırken tutuklanmasının “ciddi soru işaretleri yarattığını” ifade eden Kos, barışçıl protesto şovlarına müdahele edilmemesi için Türk hükümetine davette bulundu.

Türkiye’nin stratejik önemi

Kos, bununla birlikte Türkiye’nin bir NATO üyesi ve dış siyasette çok önemli bir aktör olduğuna işaret etti. Türkiye’nin coğrafik ve jeopolitik değeri nedeniyle AB için “stratejik bir ortak” olduğunu dile getirdi. İş birliği kanalları ve alanlarını kesmenin hiç kimsenin faydasına olmayacağına vurguda bulundu.

Oturumda Hristiyan Demokrat Grup ismine söz alan Türkiye-AB Karma Parlamento Kurulu (KPK) AP kanadı Başkanı Emmanouil Kefalogiannis, AB olarak Türkiye’de yaşananlar karşısında sessiz kalınamaması gerektiğini söyleyip kendilerinin bu yıl 14-15 Nisan’da yapılacak KPK toplantısını iptal ettiklerini duyurdu.

AP Türkiye raportörü Nacho Sanchez Amor, konuşmasında Türkiye’yi “yoldan sapan” bir ülke olarak tanımladı ve AB üyeliğine aday ülkelerin uyması gereken kriterler olduğunu anımsattı. Avrupa Kurulu’na Antalya Diplomasi Forumu’na iştiraki iptal için teşekkür etti.

Aşırı sağcılar Le Pen’i hatırlattı

AP’nin sayıca en büyük üçüncü grubu olan aşırı sağ eğilimli Avrupa Vatanseverleri (PfE) ismine söz alan İtayan parlamenter Susanna Ceccardi, İmamoğlu konusunda Türkiye’nin protesto edilmesini desteklediklerini belirtmekle birlikte Fransa’da milliyetçi lider Marine Le Pen‘e beş yıl seçim yasağı getirilmesinin gündeme getirilmemesini eleştirdi.

Liberal Grup (Renew) ismine konuşan Hollandalı parlamenter Malik Azmani, AB’nin Türkiye’de yaşananlara “sessiz kalmasını” eleştirirken Yeşiller ismine söz alan Sloven üye Vladimir Prebilic, “Türkiye’ye net mesaj gönderilmeli” tabirlerini kullandı.

Türkiye ile ilgili iki ayda ikinci oturum

Oturum sonunda herhangi bir karar alınmadı.

AP 13 Şubat 2025 tarihinde Strasbourg’da oyladığı “Türkiye’de Görevlerinden Alınmış ve Tutuklanmış Belediye Başkanları” başlıklı bir karar tasarısını oy çokluğuyla kabul etmişti. Kararda, demokratik yollardan seçilmiş belediye liderlerinin keyfi biçimde tutuklanıp görevden alınması kınanmış, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun da türel ve siyasi meselelerle yüzleşmekte olduğuna dikkat çekilmişti.

Kayyum uygulamasının kaldırılması için Avrupa Kurulu ve bir Avrupa Kurulu organı olan Venedik Komitesi’nin tavsiyeleri ışığında yargı ıslahatına gidilmesi davetinde bulunan AP, belediye başkanları ve kayyum konusunun AB tarafından mercek altına alınması istemiş ve “kayyum olarak atanan ve kayyum atayan şahıslara karşı yaptırım” seçeneğini gündeme getirmişti.

Avrupa Kurulu de tepki vermişti

Avrupa Kurulu Yerel ve Bölgesel İdareler Kongresi (AYBYK) da Türkiye’de belediye liderlerinin görevden alınmasına ilişkin olarak geçen hafta bir bildiri oylamış, Türk makamlarından “Siyasi çoğulculuğu kısıtlayan, insan haklarını ihlal eden, demokrasinin temellerini zayıflatan ve Türkiye’deki yerel idarelere zarar veren toplantı ve ifade özgürlüğüne yönelik aşırı geniş sınırlamaları kaldırmaları” ve “özellikle seçim bağlamında, terör kabahatleri ya da hakaret suçlarına ilişkin geniş yorum ve uygulamalara dayanarak muhalefet partilerinden seçilmiş temsilcilerin yargılanmasına ve tutuklanmasına son vermeleri” istenmişti.

Bildiride, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatları doğrultusunda, İmamoğlu da dâhil olmak üzere, hâlihazırda tutuklu olan yerel vekillerin serbest bırakmaları, savunma haklarının garanti altına alınması ve makul bir kuşkuyu destekleyen açık deliller bulunmadığında tutukluluğun yaygın kullanımından kaçınılması” talep edilmişti.

Avrupa Kurulu Parlamenter Meclisi (AKPM) ve Avrupa Kurulu İnsan Hakları Komiseri de aynı bildiriler içeren açıklamalarda bulunmuştu.

Ancak Avrupa kurumlarından gelen bu davet ve bildirilerin hukukî planda bağlayıcılığı bulunmuyor.

Avrupa’nın Türkiye’ye “sessiz” kalmasının en önemli sebepleri arasında Ukrayna, Suriye, İran, Lübnan ve Güney Kafkasya’daki gelişmeler ve kaçak göçle mücadele dosyası gösteriliyor. ABD’de Donald Trump idaresinin siyasi ve ticari siyasetlerinin da AB’de Türkiye’yi her şeye karşın yanında tutma ihtiyacı yarattığı yorumları yapılıyor.