Biberonlardan spor salonlarına: Yetişkinler neden anne sütü içiyor?
Hatta kimi uzmanlar “sihirli güçlerin” kaynağı olduğunu söylüyor.
Bilim insanları anne sütünün bebekler için besin ve hastalıklarla mücadele için antikor sağladığı ve büyümeleri için çok çok önemli olduğu konusunda hemfikir.
ama birtakım yetişkinler de, “süper gıda” olarak algılanan özelliklerine ilgili duyuyor.
Üç çocuk babası 39 yaşındaki Jameson Ritenour, anne sütünden ilk yudumunu, hayat arkadaşı Melissa emzirirken ve muhtaçlıktan çok süt ürettiğinde içmişti.
Jameson BBC’ye yaptığı açıklamada, “Biraz tuhaf olduğunu düşünse de sütü spor salonunda içtiğim destek içeceğe koydum” diyor.
Jameson, bir beden geliştiricinin anne sütü içmenin tesirlerinden söz ettiği YouTube görüntüsünü izledikten sonra anne sütünün yararlarını merak etmeye başlamış.
“Dev bir adamdı” diyor.
Eşinin sütünü içmek Jameson’ın günlük hayatının bir kesimi haline gelmiş. Günde, her biri yaklaşık 250 gramlık iki torba içtiğini anlatıyor.
“Fiziksel açıdan muhtemelen hayatımın en iyi durumundaydım” diyor.
“Kesinlikle kas yapmama yardımcı oluyordu. Bir yandan kilo verirken, bir yandan da 8 hafta içinde kas kütlemi yaklaşık yüzde 5 oranında artırdım.”
Jameson, anne sütüyle beslenirken hiç hastalanmadığını yahut üşütmediğini söylüyor.
“Bir bebek benzeri büyümek ve bir bebeki uyumak istiyordum, bu yüzden bir bebek yemeye de karar verdim. “Kendimi iyi hissettim ve iyi görünüyordum” diye anlatıyor.
İnternetten satın almak riskli
Bilim insanları, anne sütünün yetişkin bedenine herhangi bir yararı olduğunu gösteren bir bilimsel ispat olmadığını belirtiyor.
Ancak önde gelen uzmanlar tekrar de, içenlerin anlatımlarına dayanarak bunun yararlı olabileceğini söylüyor.
ABD’nin San Diego kentindeki California Üniversitesi İnsan Sütü Enstitüsü’nün kurucu yöneticisi Dr. Lars Bode, “Çok fazla protein var. Bebekler çok süratli bir şekilde kas geliştiriyor ve tabii ki beden geliştiricilerin istediği de bu” diyor.
“Vücut geliştiriciler bedenlerini çok iyi dinlerler, bu yüzden bir yararı olabilir.fakat bunun gerisindeki bilimsel açıklamayı bilmiyoruz.”
Dr. Bode, insan sütünün ekseriyetle Facebook, Craigslist ve Reddit’teki şüpheli kaynaklar aracılığıyla satın alındığını göz önünde bulundurarak titiz olunmasını tavsiye ediyor.
“Böyle satın alınan sütler test edilmemiştir ve sağlık açısından çok önemli riskler taşır” ihtarında bulunuyor:
“HIV ya da hepatit hastalıkların yayılmasına neden olabilir.”
Anne sütü de, üreten annenin beslenmesi ve genel sağlık durumunu yansıtır. Münasebetiyle, bir dizi enfeksiyon taşıyabilir.
Kadınlar sıklıkla, hijyenik olmayan ortamlarda pompalarla kendilerini sağıyor ve bu nedenle süte ziyanlı maddeler çarçabuk bulaşabiliyor.
ABD’deki Nationwide Çocuk Hastanesi tarafından 2015 yılında yapılan bir araştırma, internetten satın alınan 101 anne sütü örneğinin yüzde 75’inin ziyanlı patojenler barındırdığını ve örneklerin yüzde 10’unun inek sütü ya da bebek mamasıyla karıştırıldığını ortaya koydu.
Jameson Ritenour’un internetten satın aldığı anne sütleri. Uzmanlar, internet üzerinden anne sütü satın almanın riskli olduğunu söylüyor
Jameson, partneri Melissa’dan ayrıldığı için anne sütüne artık erişemeyince internetten süt satın almaya karar verdiğini anlatıyor.
Sütün ziyanlı maddeler içerebilmesi riskinden haberi olmadığını söylüyor.
Jameson, “İnternette rastgele birinden aldımfakat Facebook’ta biraz araştırma yaptım ve olağan görünüyordu. Ben de talihimi denemeye karar verdim” diyor.
Bilimsel data eksikliği onu endişelendirmiyor, kendi tecrübesinin son derece pozitif olduğunu söylüyor.
Daha negatif şeyin ise karşılaştığı yaftalanma olduğunu belirtiyor:
“İnsanlar bana kesinlikle garip bakıyor, zira anne sütü süt bebekler içindir. ama anne sütü içmek insanların düşündüğü kadar tuhaf bir şey değil.”
Peki ya savunmasız durumdaki bebekler?
Anne sütünün bebek sıhhatini nasıl desteklediğini araştıran Dr. Meghan Azad ise “Yetişkinlere asla anne sütü içmelerini söylemem” diyor:
“Bunun onlara zarar vereceğini sanmıyorum, lakin prematüre doğan bebekleri anne sütüne hakikaten ihtiyaç duyan ve bunu almakta zorlanabilecek bebeklere zarar verme potansiyeli var.”
Dr. Bode, fazla insan sütünün kâr emelli satılmak yerine, ihtiyacı olan bebeklere bağışlanması gerektiğini söylüyor:
“En savunmasız bebekleri beslemek için kâfi süt yok. Anne sütü erken doğan bebeklerde hastalıkları tedavi edebilecek özelliklere sahip. Hayat kurtarabilir.”
Dr. Azad, geçim zorluğu çeken annelerin internet üzerinden beden geliştiricilere süt satarak para kazanabileceklerini düşünmelerinin, yetişkinlerin anne sütü satın alması tarafındaki büyüyen ve riskli eğilimi daha da tırmandırabileceğine dikkat çekiyor.
Ama Jameson kendini suçlu hissetmediğini söylüyor:
“İnsanlar beni bebekleri aç bırakmakla suçluyor. ama hastanelerin önünde durup annelerden tüm sütlerini bana vermelerini istemiyorum ki!”
Aslında, 100’den fazla bayanın kendisiyle bağlantıya geçerek fazla anne sütlerini satmaya çalıştığını aktarıyor.
Potansiyel yararlarıyla ilgili araştırmalar
Anne sütü büyük ölçüde keşfedilmemiş bir araştırma alanı.
Dr. Azad “Araştırmalara fon sağlayanlar uzun süre anne sütünü önemsemedi, zira bunu değersiz bir bayan sorunu olarak gördüler. Bu ataerkil bir görüş” diyor.
Ama bu değişiyor.
Anne sütündeki kimi bileşenler şimdi iltihaplı romatizma, kalp hastalığı, kanser ve huzursuz bağırsak sendromu dahil olmak üzere bir dizi yetişkin hastalığına karşı potansiyel tedavi gözüyle inceleniyor.
Dr. Azad, anne sütündeki prebiyotik lifler insan sütü oligosakkaritlerinin (HMO’lar) potansiyel sağlık faydaları konusunda bilhassa umutlu.
Bu lifler insanlar tarafından sindirilemiyor, lakin bebeklerde faydalı bağırsak bakterileri tarafından kullanılıyor ve sağlıklı bir bağırsak mikrobiyomu oluşmasını sağlıyor.
Dr. Azad, “Araştırmacılar, HMO’ların iltihaplı bağırsak hastalığıi durumlara yardımcı olmak için yetişkinler için kullanılıp kullanılamayacağını araştırıyor” diyor:
“Mikrobiyomun sıhhatimizin pek çok istikameti için çok önemli olduğunu biliyoruz – bundan ötürü bağırsak mikrobiyomunu değiştirmenin ve güzelleştirmenin yeni yollarını keşfedebilirsek, bunun çok farklı faydaları olabilir. Anne sütünden elde edilen HMO’lar da umut vt ediyor.”
Fareler üzerinde yapılan ve 2021 yılında yayınlanan bir çalışmada Dr. Bode, bir HMO’nun kalp krizi ve felce yol açan atardamar tıkanıklığı olan ateroskleroz gelişimini azalttığını tespit etti.
Dr. Bode, “Anne sütü bileşenleri kayda değer derecede müstesna. İnsanlar tarafından insanlar için geliştirilen tek şey bu” diyor.
Dr. Bode yapay bileşenlerle geliştirilen çoğu ilacın tersine, anne sütü bileşenlerinin potansiyel olarak daha inançlı ve daha tesirli olduğunu söylüyor.
Ancak çok önemli umut vt etmesine rağmen, klinik datalar hala çok az.
Süren klinik çalışmalar başarılı olursa bu bileşenler her yıl milyonlarca kişinin vefatına yol açan olan kalp krizi ve felçlerin önlenmesinde çok önemli bir rol oynayabilir.