Fehmi Koru: Putin dün sandıktan yüzde 90’a yakın oy alarak çıkmış, Putin’in de alınan sonuca şaşırdığını sanıyorum, sebepleri var…

Fehmi Koru*

Dün Rusya’da seçim günüydü. Sandıklar açılır açılmaz duyurulan ilk sonuçlara göre, ülkenin çelik ellerle yönetmeye alışmış lideri Vladimir Putin, oyların %87.8’ini alarak yeniden devlet başkanı seçilmiş bulunuyor.

Şaşırdınız mı?

Kendi hesabıma ben şaşırdım.

Yok, şaşırmam Putin’in bu seçimi de kazanmasıyla ilgili değil; o hangi seçime girse kazanması kesinlikle olan önderlerden. Benim şaşırmam, duyurulan sandık sonucunun bu kere Putin’in de beklentilerinin ötesinde çıkmasından dolayı…

Bence aldığı bu oya Putin de şaşırmıştır.

 Hürriyet’ten..

Putin’in son 25 yıldır girdiği seçimlerden hep muvaffakiyetle çıktığı biliniyor. Başlarda yüzde 50’in biraz üzerinde, bir kezinde de yüzde 60 civarında oy alarak seçilince, işi kazaya bırakmamak için, ‘70/70 formülü’ diye anılan bir oran tespit etmişti.

‘‘Seçime katılım yüzde 70 civarında olacak, kullanılan oyların yüzde 70’ini de Putin alacak’’, kendisinin benimsediği ve peş peşe seçimlerde uygulattığı 70/70 formülü bu. Şayet sahiden sandıktan yüzde 87.8 sonucu çıktığı ilan edilirse, bu, Putincilerin başkanlarına de bir sürprizi sayılabilir.

Aslına bakılırsa, Putin’in nasıl olur da kendisine benzeyen öteki güçlü önderleri, girdiği seçimlerde yüzde 90’ın üzerinde oy alarak seçilmediği sorulabilir. Esasen bu soru yıllardır soruluyor da. Rusya’yı ve Putin’i gözlemlemeyi üstlenmiş bilim insanlarının üzerinde durdukları bir soru bu aynı vakitte.

Rusya’da seçimler bu yazının girişine yerleştirdiğim karikatürdekine yakın bir ortamda yapılıyor. Sandıklara devlet bütün gücüyle hakim, Putin de devletin hakimi. Devlet ile Putin son 25 yılda eş-anlamlı hale gelmiş bulunuyor. Putin’in kaybetmesi devletin kaybetmesi manasını taşıyor. Rusya için, bizde de kullanılan tabirle, bir ‘beka sorunu’ bu. Bu sebeple de seçimler devletin nezareti altında yapılıyor ve istenen sonuç da alınıyor.

Tabii, sandıkta istenmeyen bir sonuç çıkma tehlikesini baştan savmak için, seçim öncesinde her türlü önleme de başvuruluyor.

Alexey Navalny ismi herhalde hatırlanıyordur. Geçenlerde Sibirya’da tutulduğu cezaevinde hayatını kaybetmiş olan muhalif bir politik figürdü Navalny. Dışarıda başlattığı muhalefetini, başına her türlü bela gelebileceğini gördüğü halde, ülkesine dönerek de devam ettirmişti. Demokrasi ve hukuk sözcüklerin ciddiye alındığı hiçbir ülkede bir siyasetçiye reva görülmeyecek olaylar onun başına peş peşe gelmeye ondan sonra başladı.

Önce bir vilayetten başkasına giderken seyahat ettiği uçakta hastalanmış, zehirlendiğinden kuşku duyulduğu için acil tedavi görmesi gerektiğinden ailesi tarafından Berlin’e götürülmek istenmesi engellenmeye çalışılmıştı.

Neden sonra götürüldüğü hastanede zehirlendiği anlaşıldı.

Tedavisi sonrasında yurtdışında kalması tarafındaki tavsiyeleri dinlemeyen Navalny Rusya’ya döndü ve dün sonuçlanan seçimde karşısına aday olarak çıkmaya hazırlandığı Putin’e karşı muhalefetini, dozunu da artırarak sürdürdü.

‘‘Başa gelen çekilir’’ demiş midir, bilemem. fakat Sovyetler Birliği döneminde komünist rejim karşısı aydınların ikinci adresi haline gelmiş Sibirya, Putin tarafından yeniden canlandırılmıştı ve Navalny’in nasibine de oradaki cezaevine gönderilmek düştü.

Hakkında ipe sapa gelmeyen argümanlara dayalı ceza davaları açılmış, Putin’in dilekleri istikametinde karar vermeye alışmış yargı mensuplarının yol vermesiyle, ağır cezalara çarptırılmıştı Navalny.

Cezaevinden de cenazesi çıktı.

Başka muhalifler ya da potansiyel muhalifler?

Onlar da ya cezaevindeler yahut haklarında açılmış davalar yüzünden aday olmaları imkansız hale getirilmiş durumdalar.

Yine de alınan bütün önlemlere karşın birileri başkanın istemediği biçimde oy kullanılabilirler diye, devlet daima hazırda bekler Rusya’da. Sandık güvenliğini sandıktan istenen sonucun çıkmasını sağlamakla görevli olanlar üstlenmiş durumda. Belli yerleşim yerlerinde -özellikle küçük ve gözden uzak yerlerde- mahalline getirilen sandıklara, oylar daha ilk seçmen gelmeden doldurulmuş durumdadır. [Ukrayna’nın Rus işgali altındaki vilayetlerindeki sandıklar seçimden üç gün önce açılmış; herhalde bu emelle olmalı.]

Bu seçimde sahiden sandıktan Putin’e oyların yüzde 90’a yakını çıkmışsa, devlet vazifelileri, yetkilerini başkanın istemeyeceği biçimde aşmışlar demektir.

Gözlemcilerin söylediğine göre, Putin, her girdikleri seçimden oyların tamamına yakınını alarak çıkan Ortadoğulu önderlere de benzemek istemiyor zira.

Rusya’daki seçimi muhabirleriyle izleyen Batılı gazetelerde, bilhassa Ukrayna savaşına karşı olanlar ile savaşmak üzere silah altına alınmış gençlerin yakınlarının, rahatsızlıklarını belli etmek için seçimi imkan bildiklerine dair haberler çıkmaktaydı.

Kremlin’in, seçmenleri sandık başına götürmek ve gittiklerinde onlara sevecen görünmek için özel efor gösterdiğini, sorun beklenebilecek yerlerde seçmenlerin sandviç ve içeceklerle ağırlandığını da o gazetelerde okudum.

Sizin anlayacağınız, bir yandan savaş yanlıları sandıklara huzursuzluklarını taşırken, bir yandan da Kremlin yiyecek-içecek taşımış sandık başlarına.

Trump’ın, ABD’deki seçimden seçilerek çıkarsa, Rusya’da dostu Putin’in hep kazanmasına özenerek ülkesindeki seçim sistemine dönük yenilikler peşinde koşması beklenebilir.

ABD işte o zaman daha da Ortadoğu ülkelerini andırabilir.

*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.