Filistin, soykırım mukavelesi kapsamındaki uyuşmazlıklar için Uluslararası Adalet Divanının yetkisini tanıdı
Uluslararası Adalet Divanı (UAD), Filistin’in, soykırım mukavelesi kapsamındaki uyuşmazlıklar için Divanı’nın yargı yetkisini tanıyan bildirimde bulunduğunu duyurdu.
Divan’dan yapılan yazılı açıklamada, Filistin’in, 1948 tarihli Soykırım Kabahatinin Önlenmesi ve Cezalandırılması Kontratı kapsamındaki uyuşmazlıkların UAD’de karara bağlanmasını sağlayan 9. madde kapsamında, Divanı’nın yargı yetkisini kabul ettiği bildirildi.
Söz konusu bildiriminin 31 Mayıs 2024’te yapıldığı ve tanımanın da derhal yürürlüğe girdiği ifade edildi.
BM’ye taraf olmayan devletler de UAD’ye gidebiliyor
Birleşmiş Milletler (BM) Kuralı’nın 93. unsuruna göre BM’ye tam üye devletler, UAD’nin statüsünün de tarafı kabul ediliyor.
Bu unsura göre BM’ye tam üye olmayan devletler de BM Güvenlik Kurulu tarafından belirlenen kriterlere uymak kaydıyla, UAD’ye taraf olup yargılamalara katılabiliyor.
Güvenlik Kurulunun 1946 tarihli 9 numaralı kararı uyarınca BM’ye tam üye olmayan devletler, UAD’nin “yargı yetkisini kabul ettiğini ve Mahkeme’nin kararlarına iyi niyetle uymayı thhüt ettiğini belirten bir beyan” vermesi şartıyla Divan önündeki uyuşmazlıkların tarafı olabiliyor.
BM’ye tam üye devlet olmayan Filistin’in bu bildirimi, UAD önündeki soykırım mukavelesi kapsamında yeni dava açabilmesi, mevcut açılan davaların tarafı ya da müdahil devleti olabilmesine fırsat veriyor.
Buna göre, Filistin, bu bildirime dayanarak, soykırım mukavelesi kapsamında yeni dava açabileceği, Güney Afrika’nın, İsrail’e karşı açtığı soykırım davası ya da Nikaragua’nın, Almanya’ya karşı açtığı soykırıma iştirak davasına taraf yahut müdahil olabilecek.
ABD aleyhine açılan dava
ABD idaresinin, 14 Mayıs 2018’de, Kudüs-ü Şerif’i İsrail’in kelamda başşehri olarak tanıması ve ABD Büyükelçiliğinin Kudüs’e taşınacağını açıklamasının akabinde Filistin, adım atarak, 4 Temmuz 2018’de, UAD’nin yargı yetkisini tanıyan bildirimde bulunmuştu.
Filistin, 4 Temmuz 2018’de, Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Mukavelesi kapsamındaki uyuşmazlıklara ilişkin UAD’nin yargı yetkisini kabul eden bildiriminin akabinde, 28 Eylül 2018’de ABD aleyhine UAD’de dava açmıştı.