Hücre Atlası: Cildin yaşlanmasını geciktirebilecek yeni bir yöntem keşfedildi

Biyoloji kısmında dünyanın en tezli araştırma programlarından İnsan Hücresi Atlası projesi kapsamında, insan vücudunun kök hücreden nasıl deri hücreleri ürettiği keşfedildi. Bilim insanları laboratuvar ortamında az ölçüde insan cildi üretmeyi başardı.

Araştırmanın bulgularının cildin yaşlanmasını geciktirmeye yardımcı olabileceği düşünülüyor.

Bununla birlikte cilt nakli için hücre üretimi ve yara izlerinin önlenmesinde kullanılabileceği belirtiliyor.

İnsan Hücresi Atlası projesinin insan bedeninin her bir kesiminin hücre hücre nasıl oluştuğunu anlamayı amaçlıyor.

Uluslararası projenin merkezi Cambridge Üniversitesi’ndeki Wellcome Sanger Enstitüsü.

Projenin başkanlarından Prof. Muzlifah Haniffa, çalışmalarının hastalıkları daha aktif bir şekilde tedavi etmek; vakitte insanları daha uzun süre sağlıklı ve hatta daha genç tutmak için yeni yollar bulunmasına yardımcı olabileceğini söyledi.

“Cildi manipüle edip yaşlanmayı önleyebilirsek daha az kırışıklığımız olacaktır.

“Hücrelerin ilk gelişiminden itibaren yetişkinlikteki yaşlanmaya kadar değişimlerini anlayabilirsek, ‘Organları nasıl canlandırabiliriz, kalbi, cildi nasıl gençleştirebiliriz? diye sorup bunları deneyebiliriz.”

Araştırmacıların bu evreye gelmesi yakın vakitte mümkün görünmüyor lakin anne karnındaki fetüste deri hücrelerinin nasıl geliştiğini manaya konusunda ilerleme kaydettiler.

Bir yumurta ilk döllendiğinde, tüm hücreler birbirinindır. Fakat üç hafta sonra, “kök hücre” ismi verilen özel hücrelerdeki belli genler devreye girerek talimatlar üretirler. Böylelikle bedenin uzuvlarını oluşturmak üzere toplanma ve özelleşme süreci başlar.

Araştırmacılar, bedenin en büyük organı olan cildi oluşturmak için hangi genlerin hangi vakitlerde ve hangi yerlerde devreye girdiğini tespit ettiler.

Bunlar mikroskop altında muhakkak kimyasallar kullanılarak renklendirildiğinde ayırt ediliyorlar.

Turuncuya dönen genler cildin yüzeyini oluşturuyor. Sarı renkliler cilt rengini belirliyor. Bunun dışında kılları uzatıp, terlememizi sağlayan ve bizi dış dünyadan koruyan diğer yapıları oluşturan birçok gen daha var.

Nature mecmuasında yayımlanan araştırma, insan cildini oluşturmak için kök hücrelerin kullandığı komuta dizisini ortaya çıkardı. Bu talimatları okuyabilmek heyecan verici olasılıkları beraberinde getiriyor.

Bilim insanlar halihazırda fetüsün cildinin iz bırakmadan güzelleştiğini biliyor.

Yeni keşfedilen talimat dizini bunun nasıl olduğunu ayrıntılandırıyor. Bir sonraki araştırma alanı bunun, cerrahi prosedürlerdeki kullanımına yönelik, yetişkin cildinde kopyalanması olabilir.

Bir diğer çok önemli gelişme de, bilim insanlarının bağışıklık hücrelerinin derideki kan damarlarının oluşumunda kritik bir rol oynadığını keşfetmeleri oldu. Bunun akabinde laboratuvarda bu talimatları taklit edebildiler.

Genleri faal ve pasif hale getiren kimyasalları doğru vakitte, doğru yerde kullanarak kök hücrelerden yapay cilt ürettiler.

Şimdiye kadar küçük deri modülleri ürettiler ve bunlardan küçük tüyler çıktı.

Prof. Haniffa’ya göre nihai emel tekniği mükemmelleştirmek.

“İnsan cildinin nasıl yapıldığını biliyorsak, doku nakliyle bunu yanık hastaları için kullanabiliriz.

“Ya da saç kökleri oluşturabilirsek, kel insanların saçlarının çıkmasını sağlayabiliriz” diyor.

Laboratuvardaki deri, kalıtsal cilt hastalıklarının nasıl geliştiğini anlamak ve muhtemel yeni tedavileri test etmek için de kullanılabilir.

Genleri etkinleştirmek ve pasifleştirmek için talimatlar, gelişen embriyonun her yerinden gönderilir ve doğumdan sonra yetişkinliğe kadar devam ederek bütün farklı organ ve dokuların gelişimini sağlar.

İnsan Hücresi Atlası projesi, başladığından bu yana geçen 8 yılda bedenin farklı uzuvlarından 100 milyon hücreyi tahlil etti. Beynin, akciğerin taslak atlaslarını üretti. Araştırmacılar böbrek, karaciğer ve kalp üzerinde çalışıyor.

İnsan Hücresi Atlası Konsorsiyumu’nun kurucularından ve başkanlarından Cambridge Üniversitesi Profesörü Sarah Teichmann’a göre bir sonraki aşama farklı atlasları bir araya getirmek.

“İnanılmaz heyecanlı zira bize fizyoloji, anatomi bahislerinde yeni içgörüler sağlıyor ve insanlarla ilgili anlayışımızı ilerletiyor.

Vücudun diğer kısımlarının nasıl oluşturulduğuna dair genetik talimatlar önümüzdeki haftalarda ve aylarda yayınlanacak; ta ki sonunda insanların nasıl yapıldığına dair daha eksiksiz bir resme sahip olana kadar.