İsrail, Gazze’yi işgal ederek hedeflerine ulaşabilir mi?

İsrail başkanları, Hamas’ın yeryüzünden silineceğini ve Gazze’nin asla eskisi gibi olmayacağını söyledi.

Hamas’ın 7 Ekim’deki İsrail’de düzenlediği akınlarda 1400’den fazla kişiyi öldürmesinden sonra Başbakan Binyamin Netanyahu, “Hamas’ın her üyesi kendini can kaybı bilsin” dedi.

Netanyahu ayrıyeten Hamas’ın “terör makinesi ve siyasi yapılanması yok etme” yemini etti.

İsrail, Gazze’de kara operasyonlarını genişlettiğini duyurdu ve maksatlarına ulaşmak için daha kapsamlı bir işgal başlatması bekleniyor. İsrail’in Hamas’ı yendikten sonraki amacının, Gazze ile temasını tamamen kesmek olduğu açıklandı.

İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, Gazze’de ülkesinin günlük hayata karışmadığı “yeni bir güvenlik rejiminden” bahsediyor.

Demir Kılıç Operasyonu’nun emeli, İsrail ordusunun Gazze için bugüne kadarki planlarından daha savlı görünüyor. Operasyon aylar sürebilir.

Peki İsrail’in gayeleri gerçekçi mi, komutanları bu amaçları gerçekleştirebilir mi?

Gazze Şeridi’ne girmek, kentsel alanlarda meskenden eve çarpışmaların yapılacağı manasına geliyor ve burada yaşayan iki milyondan fazla kişi için sınırsız risk taşıyor. Hamas’ın yönettiği Gazze’deki yetkililer 8000’den fazla Filistinlinin öldüğünü, yüz binlercesinin de konutlarını terk etmek zorunda kaldığını belirtiyor.

İsrail ordusunun Gazze’de tutulan 220’den fazla rehineyi bulma ve kurtarma amaçladığı da var.

İsrail Ordu Radyosu’na konuşan askeri uzman Amir Bar Şalom, “İsrail’in her bir Hamas üyesini yok edebileceğini düşünmüyorum, çünkü bu, çünkü bu aşırı görüşleri savunanların fikri” diyor ve ekliyor:

“Ama operasyonel yeteneklerini bitirene kadar onları zayıflatabilirsiniz.”

Hamas’ı zayıflatmak tamamen yok etmekten daha gerçekçi olabilir.

İsrail bugüne dek Hamas’a karşı dört sefer savaştı ve roketlerini durdurmaya yönelik her teşebbüsü sonuçsuz kaldı.

Bir İsrail ordusu sözcüsü, ana maksadın Hamas’ın “İsrailli sivilleri öldürecek yahut tehdit edecek” askeri kapasitesinin yok edilmesi olduğunu söyledi.

Tel Aviv Üniversitesi Filistin Çalışmaları Forumu Başkanı Michael Milstein, Hamas’ı yok etmenin ziyadesiyle karmaşık olacağı fikrine katılıyor.

Milstein, dünya çapında İslamcı hareketleri etkileyen Müslüman Kardeşler’in uzantısı olan Hamas’ın beden bulduğu fikrin kökünden sökülebileceğine inanmanın tezli olacağını söylüyor.

Hamas’ın 25 binden fazla gücü barındıran askeri kanadı dışında, Dava ismi verilen sosyal yapılanmasının 80-90 bin üyesi var.

Gallant, İsrail’in 75 yıldaki varlığının büyük ölçüde bu savaşın sonucuna bağlı olduğunu söyledi.

Risklerle dolu bir kara işgali

Askeri operasyonun başarısı onu sarsabilecek çok sayıda faktöre bağlı.

Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları, İsrail saldırısına hazırlanacaktır. Patlayıcılar yerleştirilmiş ve tuzaklar kurulmuş olacak. Grup, İsrail güçlerine saldırmak için geniş tünel ağını kullanabilir.

2014’te İsrail piyade taburları tanksavar mayınlar, keskin nişancılar ve tuzaklar nedeniyle ağır kayıplar vermişti. Diğer yandan Gazze kentinin kuzeyinde yaşayan yüzlerce sivil hayatını kaybetmişti.

İsrail’in Gazze Şeridi’nin kuzey bölgesinin Gazze Vadisi’nin güneyine doğru boşaltılmasını talep etmesinin sebeplerinden biri de buydu.

İsraillilerden uzun bir savaşa hazırlanmaları istendi ve 360 bin yedek askerin göreve hazır olduğu bildirildi.

Asıl soru; can kaybı sayısının artar, su, elektrik ve yakıt kesintisinin devam eder, Birleşmiş Milletler (BM) insani felaket ikazında bulunur, ateşkes için uluslararası baskı artarken, İsrail’in gayretine ne kadar devam edebileceği.

İsrail’in önde gelen güvenlik ve istihbarat muhabirlerinden Yossi Melman, “Hükümet ve ordu uluslararası toplumun -en azından Batılı liderlerin- yardımını hissediyor. ‘Harekete geçelim, nasıl olsa çok vaktimiz var’ mantığındalar” diyor.

Melman, yakın yahut uzak bir vakte kadar insanların açlıktan öldüğünü görürlerse İsrail’in müttefiklerinin müdahil olacağına inanıyor. Ölen sivillerin sayısı arttıkça baskı da artacaktır.

Milstein, “Durum çok karmaşık zira zaman gerektiriyor ve ABD yönetimi Gazze’de bir yahut iki sene kalmalarına izin vermeyecektir” diyor.

Rehineleri kurtarmak

Rehinelerin çoğu İsraillifakat çok sayıda farklı ülkelerden yahut ikili vatandaşlığı olan insan da var. Bu, ABD, Fransa ve İngiltere dahil birtakım diğer hükümetlerin rehinelerin inançlı bir şekilde bırakılmasında ve harekatta söz sahibi olduğu manasına geliyor.

Fransız strateji uzmanı Albay Michel Goya, İsrail ordusunun düz bir seçimle karşı karşıya olduğunu söyledi:

“Ya rehinelerin hayatlarını kurtarmak yahut Hamas’a olabildiğince fazla zarar vermek”.

Rehinelerin ailelerinin yürek parçalayan davetleri da İsrail’in önderleri üzerindeki baskıyı artırıyor.

2011’de İsrail binden fazla mahkumu, Hamas’ın beş yıldan uzun süre rehin tuttuğu Gilad Şalit isimli tek bir askeri serbest bırakması karşılığında takas etmişti.

Ancak İsrailliler bir diğer mahkum muahedesinden önce iki defa düşünecektir. Zira bu takasta serbest bırakılanlardan biri de, Hamas’ın Gazze’de siyasi lideri olan Yahya Sinvar‘dı.

Komşu ülkeler dikkatle izliyor

İsrail’in komşularının tepkisi Gazze kara harekatının müddetini ve sonucunu etkileyebilir.

Mısır’dan Gazze’ye sınırlı ölçüde yardımın ulaştığı Refah sınır kapısı, insani odak noktası haline geldi. Farklı ülke vatandaşları ve ikili vatandaşlığı olan Filistinlilerin de geçişine izin verilmiyor.

İsrail Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nden Ofir Winter, “İsrail’in askeri gayretinin akabinde ne kadar çok Gazzeli mağdur olursa, Mısır da Filistinlilere ardını dönüyormuşi görünmemek için, o kadar fazla baskıyla yüzleşecek” diyor.

Ancak bu durum Kahire açısından Gazzelilerin kitleler halinde Sina Yarımadası’na geçişine izin verecek kadar uzun uzunluklu olmayacaktır. Mısır Devlet Başkanı Abdülfettah es-Sisi daha önce tekraren Gazzelileri yarımadaya götürmeye yönelik herhangi bir teşebbüsün “milyonlarca Mısırlıyı sokaklara dökeceği” ikazında bulunmuştu.

Ürdün Kralı Abdullah da Filistinli mültecilerin Gazze’nin dışına çıkarılmasına yönelik herhangi bir teşebbüsten “kırmızı çizgi” olarak bahsetmiş, “Ürdün’de mülteciler olmayacak, Mısır’da mülteciler olmayacak” demişti.

İsrail’in Lübnan ile sonu da dikkatle takip ediliyor.

Buradan Şii militan grubu Hizbullah’ın müdahil olduğu çok sayıda vefatla sonuçlanan taarruzlar gerçekleşti. Hududun her iki tarafındaki köyler boşaltılmış da olsa şiddet İsrail aleyhine yeni bir cephe açacak seviyeye ulaşmadı.

Hizbullah’ın ana destekçisi İran, İsrail’i “yeni cepheler” açmakla tehdit ediyor.

“Herhangi bir ülkeye, yapılanmaya, bu durumdan yararlanmaya çalışan herhangi birine tek bir kelamım var: Sakın!” diyen ABD Başkanı Joe Biden‘ın ihtarının odağında da onlar vardı.

İki ABD uçak gemisi bu mesajı vurgulamak için Doğu Akdeniz’e gönderildi ve 2 bin ABD askeri, gelişmelere cevap vermek üzere alarma geçirildi.

İsrail’in Gazze ile ilgili son atılımı ne olacak?

Hamas besbelli bir biçimde zayıflarsa, yerini neyin alacağı sorusu ortaya çıkıyor.

İsrail 2005’te ordusunu ve binlerce yerleşimcisini Gazze Şeridi’nden çekmişti ve işgalci güç olarak buraya dönme niyeti yok.

ABD Başkanı Joe Biden, “bunun büyük bir yanılgı olacağını” söylüyor.

Geride kalan iktidar boşluğu önemli riskler doğuracaktır ve Milstein “bir sorunu çözerken 10 yeni sıkıntıya neden olma” riskine karşı uyarıyor.

Ofir Winter ise iktidar değişiminin, Hamas’ın Gazze’den 2007 yılında gönderdiği, Filistin İdaresinin kademeli olarak dönüşünün önünü açabileceğine inanıyoır.

Filistin Yönetimi şimdi Batı Şeria’nın birtakım kısımlarını denetim ediyor lakin orada zayıf bir pozisyonda ve Gazze’ye dönmek için ikna edilmesi çok karmaşık olacaktır.

Uluslararası toplum, Sırp güçlerinin 1999’da çekilmesinin akabinde BM’nin Kosova’yı yönetmesi örneğinde olduğu aynıi süreksiz bir tahlil sağlayabilir fakat İsrail’e karşı BM’ye büyük ölçüde güven duyulmuyor.

Milstein, bir diğer seçeneğin de, Mısır, ABD, Filistin Yönetimi ve diğer Arap ülkelerinin iştirakiyle Gazze’de belediye başkanları, aşiretleri, zümreleri ve sivil toplum kuruluşlarının yönettiği bir yönetim oluşturulması olabileceğini söylüyor.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Gazze’yi yönetmekle ilgilenmedi lakin “Uzun zaman önce müzakerelerde askerden arındırılmış bir Filistin devleti yaratılmış olsaydı, şimdi bir savaş olmazdı” sözlerini kullandı.

Gazze’nin yıkılan altyapısının daha evvelki savaşlarda olduğu gibi yeniden inşa edilmesi gerekecek.

İsrail, Gazze’ye giren, askeri ve sivil kullanımı olan “çift kullanımlı mallar” konusunda daha geniş sınırlamalar talep edecektir.

Ve İsrailli yerleşimcilere daha fazla muhafaza sağlamak gayesiyle Gazze hududu boyunca genişletilmiş bir tampon bölge oluşturulması yönünde davetler da yapılıyor.

Savaşın sonucu ne olursa olsun İsrail,bir akının bir daha asla yaşanmamasını sağlamak isteyecektir.