Mohamed Al Fayed’i tecavüzle suçlayan eski kadın çalışanları BBC’ye konuştu: ‘Ahlaksız bir canavardı’

BBC, bu dairede Fayed’in kendilerine cinsel akında bulunduğunu söyleyen 13 bayanla konuştu. Cinsel hücuma uğradığını söyleyen Sophia, durumu kaçınılmaz bir kabus diye tanımladı. “Ayrılamadım. Yanına sığınacak bir ailem yoktu. Kiramı ödemek zorundaydım. Bunu yaşamak zorunda olduğumu biliyordum ve istemiyordum. Dehşet vericiydi ve başım karmakarışıktı.” 2007-2009 arasında Fayed’in şahsî asistanlarından biri olan Gemma, ülke dışına yapılan seyahatlerdeki davranışlarının daha korkutucu olduğunu anlattı. Gemma, Paris’teki Windsor Villası’nda tecavüze uğradığını dile getirdi. Yatak odasındayken birden ürperip, uyandığını, Fayed’in üzerinde yalnızca ipek bornozuyla yanına uzandığını belirtti. Daha sonra da kendisiyle cinsel alakaya girmeye çalıştığını anlattı. O anı “Ona ‘hayır’ dedim, istemediğini söyledim” diye hatırlayan Gemma, Fayed’in yatağa girmeye çalışmaya sürdüğünü söyledi ve “Bir anda üzerime çıkmıştı. Hiçbir yere kaçamadım. Yüzüstü yatıyordum ve üzerime abandı” tabirlerini kulandı. Tecavüz sonrası ağladığını, Fayed’inse agresif bir şekilde ayağa kalkarak Dettol isimli bir hijyen eseriyle temizlenmesini istediğini anlatıyor. “Açık bir şekilde üzerimde herhangi bir izi kaldıysa bunu silmemi istiyordu” diyor.

Sekiz bayan daha BBC’ye, Paris’teki mülklerinde Fayed’in cinsel saldırısına uğradıklarını söyledi. Beş bayan bunları tecavüz teşebbüsü olarak tanımladı.

‘Herkesin bildiği sır’
1994’ten 2004’e kadar Harrods’ta departman müdürü olan çalışan Tony Leeming, “Mağaza katındayken bayanlara yönelik tacizlerin farkındaydım. Bunlar sır da değildi” dedi lakin saldırı ya da tecavüz argümanlarından haberdar olmadığını söyledi. Leeming, “Bence şayet ben biliyorsam, herkes de biliyordur. Bilmediğini söyleyen de palavra söylüyordur, üzgünüm” tabirlerini kullandı. Fayed’in güvenlik ekibinin eski üyeleri de Leeming’in tanıklığını desteklendi. Harrods’da 1989-95 yılları arasında güvenlik müdür yardımcısı olan Eamon Coyle, “Genç kızlara karşı çok güçlü bir ilgisi olduğunu biliyorduk” diyor. Soyadını kullanmamızı istemeyen Steve isimli bir kişi de, 1994-95 yılları arasında milyarder işadamı için çalıştı. Steve, güvenlik çalışanının “Harrods ve Park Lane’de çalışan birtakım bayanların bir şeyler yaşadığının farkında olduklarını” söyledi. BBC’ye konuşan bayanların çoğu, direkt olarak Fayed için çalışmaya başlamaları sonrası, cinsel sağlık testleri de dahil olmak üzere tıbbi muayenelerden geçtiklerini söyledi. Bunun kendilerine ‘iş avantajı’ olarak sunulduğunu söyleyen bayanların çoğu test sonuçlarının kendilerine gönderilmediğini anlattı. Fakat bu sonuçlar Fayed’e gönderildi. 2005 yılında Fayed’in yönetici asistanı olan Katherine, “Benim cinsel sağlığımın nasıl olduğu bilmek kime fayda ki, tabii şayet o kişi ile yatmayı planlamıyorsan. Bugün düşündükçe bunu çok ürkütücü buluyorum” diyor.

‘Korku kültürü’
Konuştuğumuz tüm bayanlar iş yerinde bir kaygı ortamı hissettiklerini, bunun da konuşmalarını zorlaştırdığını söyledi. Sarah (gerçek ismi değil) bunu şöyle sözlere döküyor: “Mağazanın her yerinde kesinlikle bir kaygı kültürü vardı – en alt kademeden en üst kademeye kadar.” Diğerleri bize, Harrods’daki telefonların dinlendiğine inandıklarını ve aralarında Fayed’in tacizleri hakkında konuşmaktan korktuklarını zira bilinmeyen kameralarla izlendiklerini düşündüklerini anlattı. Eski güvenlik müdür yardımcısı Eamon Coyle da bunu doğruluyor ve şirket telefonu ile yapılan arama kayıtları dinlemenin işinin bir modülü olduğunu söylüyor. benzer vakitte mağazanın her yerine, yönetici süitleri de dahil olmak üzere, kayıt yapabilen kameralar yerleştirildiğini ifade etti.

Coyle, “O [Fayed], dinlemek istediği herkesi dinliyordu.” Diyor. Harrods’ın bugünkü idaresinin BBC’ye yaptığı açıklamada, bunların “gücünü berbata kullanma niyetinde” olan bir bireyin eylemleri olduğu ve en sert şekilde kınandığını ifade edildi. Açıklamada, “Bugünün Harrods’ı, 1985 ile 2010 yılları arasında El Fayed’in sahibi olduğu ve denetim ettiği için çok farklı bir kuruluştur; bugünün Harrods’ı yaptığı her şeyin merkezine çalışanlarının refahını koymayı amaçlayan bir kuruluştur” denildi.

Londra’daki çok katlı Harrods lüks alışveriş merkezi
Fayed’in vefatından önce eylemlerini ifşa etmeye yönelik bir dizi teşebbüs oldu. 1995’te Vanity Fair dergisi, ırkçılık, işçisi takip ve cinsel istismar iddialarının yer aldığı bir makale yayınladı. Fayed buna iftira davası açtı. Mohamed Al Fayed daha sonra bu davayı düşürmeyi, mecmuanın cinsel istismar savlarına dair topladığı tüm kanıtları açıklanmayacak şekilde kilit altına alması şartıyla kabul etti. Fayed’in bu süreçte türel müzakerelerini kıdemli bir Harrods yöneticisi götürdü. 1997’de İngiltere’deki ITV kanalındaki The Big Story programı, cinsel taciz ve elle taciz tezlerini televizyon ekranına bir araştırma dosyası olarak taşıdı. BBC’ye konuşmayı kabul eden Ellie (gerçek ismi değil), 2008’de polise bir saldırıyı bildirdiğinde 15 yaşındaydı. Bu ihbar o dönem manşetlere çıktı lakin herhangi bir iddianameye dönüşmedi. 2017’de Channel 4 televizyonunda yayınlanan Dispatches isimli programda, elle taciz, saldırı ve taciz iddiaları yer aldı. İlk sefer bir bayan kimliğini gizlemeden ekrana çıktı. Bu, diğer kimi bayanlara da yürek verdi. Bu programı kanalın haber merkezinin hazırladığı araştırma dosyası izledi. Kadınların çoğu ise fakat Mohamed Al Fayed’in geçen yıl ölmesiyle birlikte, tecavüz ve tecavüz teşebbüsleri hakkında kamuoyu önünde konuşma hamaseti bulabildi.

Gizlilik mutabakatları ve para
Fayed’in kendisine Paris’te tecavüz etmesi sonrası işini bırakmaya çalıştığını söyleyen Gemma, 2009’da şirketle bir kapalılık mutabakatı imzalamak zorunda bırakıldığını anlatıyor. Bir avukat aracılığıyla şirketle temasa geçtiğini ve işinden ayrılma sebebinin cinsel taciz olduğunu resmi kanallardan ortayan koyduğunu söyledi. Harrods, elindeki tüm kanıtları yok etmesi ve bir saklılık mutabakatı imzalaması karşılığında bir miktar para ödeyerek ayrılığı onayladı. Gemma, kanıtların yok edilmesi sırasında Harrods’ın insan kaynakları takımından bir kişinin yanında olduğunu söylüyor. Gemma, o dönem Fayed’in cinsel ataklarının kapsamını ve ciddiyetini kamuoyu önünde dile getiremeyeceğini hissettiğini söylüyor. BBC’ye konuşan bayanlar, Harrods’un o zamanki güvenlik müdürü John Macnamara tarafından konuşmamaları konusunda tehdit edildiklerini ve sindirildiklerini anlatıyor.

Konuştuğumuz bayanlardan 14’ü yakın zaman önce Harrods’a karşı tazminat davası açtı. Mağazanın mevcut sahipleri, Temmuz 2023’te davacı bayanlarla anlaşma yoluna gitmeye başladı. Sophia ve Harrods’un muahedeye varması beş yıl sürdü. Onun hukuksal sürecinde, mağaza yönetimi yaşananlardan pişmanlık duyulduğunu dile getirdi lakin sorumluluk kabul etmedi. Bugün çok daha fazla sayıda bayan Harrods’a karşı yasal işlem başlatmayı düşünüyor.

Gemma, Fayed için çalıştığı yıllarda
Konuştuğumuz bayanlardan kimilerini temsil eden avukatlar Bruce Drummond ve Dean Armstrong, mağazanın inançlı olmayan bir çalışma ortamından sorumlu olduğunu savunuyor. Avukat Drummond, “Herhangi bir iş yerinin çalışanlarının güvenliğini sağlama görevi vardır. Elbet ki şirket bu bayanları bu bahiste yüzüstü bıraktı” diyor ve devam ediyor: “Bu yüzden biz devreye girdik. Zira sahiden bu durumu engellemek için hiçbir şey yapmadıları gibi tam zıddını yaptılar. Bunların yaşanmasını mümkün kıldılar.” Armstrong ekliyor: “Açıkça, Harrods’daki üst seviye şahısların yaşananları halı altına süpürme teşebbüsleri olduğunu söylüyoruz.” Başka bir avukat Maria Mulla da, temsil ettikleri bayanların geçmişte konuşmak konusunda aşırı endişe içinde olduklarını söylüyor ve fakat şu anda öne çıkabildiklerini aktarıyor: “Kendilerine olanlar konusunda sorumluluğu bulunanların hesap vermesine yönelik hareketin kesimi olmak istiyorlar ve kendi çocukları için bu türlü bir şeyin tekrar yaşanmamasını sağlamak istiyorlar.” Harrods BBC’ye şunları açıkladı: “Al Fayed’in eski dönem cinsel taciz tezlerine ilişkin yeni bilgiler 2023’te ortaya çıktığından beri, iddiaları mümkün olan en süratli şekilde çözmek önceliğimiz oldu. Bu süreç, şimdi çalışmaya devam eden ya da evvelce Harrods’da çalışmış olanlar için geçerlidir. “Geçmişte olanları geri alamayacağızmevcut kıymetlerimiz doğrultusunda, bu davranışların asla tekrarlanmamasın sağlamak için kuruluş olarak doğru olanı yapma konusunda kararlıyız. Paris’teki Ritz oteli yönetimi de “Kuruluşun kıymetleriyle uyuşmayan her türlü davranışı şiddetle kınadığını” açıkladı. Fayed öldüğünde, doğrulanmamış raporlar servetinin 1 milyar sterlinin üzerinde olduğunu tahmin ediyordu. Ancak bayanlar, bugün konuşma motivasyonlarının para olmadığını söylüyor. Gemma, “Yıllarca sessiz ve sessiz kaldım, konuşmadım. Umarım bugün bunun hakkında konuşmak yardımcı olur. Umarım Hhpimiz daha iyi hissetmeye ve güzelleşmeye başlayabiliriz.” diyor.