NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, veda konuşması yaptı: Avrupalılar, NATO olmadan kıtada güvenlik olmadığını anlamalı

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, görevi devretmesine günler kala ABD’yi kendini Avrupa ile iştirakten izole etmeme konusunda uyarırken, Avrupa’yı da güvenliği için güneyde Türkiye’den kuzeyde Norveç’e NATO şemsiyesine ihtiyaç duyduğunu kabul etmeye çağırdı. Stoltenberg, “Avrupalılar, NATO olmadan kıtada güvenlik olmadığını anlamalı” dedi. 

Görevi 1 Ekim’de eski Hollanda Başbakanı Mark Rutte‘ye devredecek olan Stoltenberg, Alman Marshall Fonu isimli fikir kuruluşunun düzenlediği aktiflikte veda konuşması yaptı. Stoltenberg, 10 sene önce NATO Genel Sekreterliği teklifini aldığında Norveç’te savunma ve dışişleri bakanlığı yapmış babasına fikrini sorduğunu ve babasından “NATO’da pek bir şey olmaz” cevabını aldığını anlattı. 

Ancak kendisinin liderlik ettiği son 10 yılda NATO’nun etrafındaki dünyanın kökten değiştiğini ifade eden Stoltenberg, 2014’te Rusya’nın Kırım’ı ilhakı, IŞİD’in yükselişi, COVID-19 salgını, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, Çin ile artan rekabet, siber akınlar, iklim değişikliğinin güvenlik üzerindeki artan tesirleri birçok gelişme yaşandığını dile getirdi.

Stoltenberg, NATO’nun, varlığının sorgulandığı bir noktadan, en büyük dönüşümlerini yaşadığı bir periyoda girdiğine işaret ederek, İttifak’ın doğu kanadında sıfırdan savaşa hazır on binlerce asker ve yüksek hazırlık düzeyinde 500 bin asker elde edildiğine, müttefiklerden üçte ikisinin Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYH) en az yüzde 2’sini savunmaya ayırır hale geldiğine dikkati çekti.

Karadağ, Kuzey Makedonya, Finlandiya ve İsveç’in İttifak’a katıldığını, Ukrayna’nın NATO üyeliği amacına yaklaştığını, bu ülkeye verilen takviyenin NATO’nun Almanya’daki yeni komutanlığı aracılığıyla koordine edildiğini anımsatan Stoltenberg, İttifak’ın ayrıyeten Asya-Pasifik’teki ülkelerle ortaklığını genişlettiğini, Avrupa Birliği (AB) ile iş birliğini güçlendirdiğini vurguladı.

“Ne kadar çok para olursa savunmamız o kadar güçlü olur”

Stoltenberg, 10 yıllık görev müddetinde 5 büyük ders aldığını, bunların NATO’nun gelecekteki muvaffakiyetinin anahtarı olduğunu söyledi.

“Öncelikle, barış için bedel ödemeye istekli olmalıyız. Ne kadar çok para olursa, savunmamız o kadar güçlü olur, caydırıcılığımız o kadar tesirli olur, güvenliğimiz o kadar sağlam olur.” diyen Stoltenberg, GSYH’nin en az yüzde 2’sinin savunmaya ayrılması maksadı yerine getirilmiş olsa da artık bunun kâfi olmadığını dile getirdi.

Stoltenberg, müttefiklerin gelecek yıllarda GSYH’nin yüzde 2’sinden çok daha fazlasını savunmaya harcamak zorunda kalacaklarına işaret etti.

“Çin’le ilgimizi sürdüreceğiz ama…”

Aldığı ikinci dersin “özgürlüğün serbest ticaretten daha çok önemli olması” olduğunu ifade eden Stoltenberg, Rusya’ya enerji bağımlılığı geliştirilmesinebir yanlışın Çin ile yapılmaması gerektiğini şu sözlerle anlattı:

“Elbette Çin ile alakamızı sürdüreceğiz fakat kısa vadeli ekonomik çıkarları uzun vadeli güvenlik gereksinimleriyle takas etmemeliyiz”

Stoltenberg, müttefikler arasında ise ticari kısıtlamaların güvenliği zayıflatacağı ihtarında bulunarak, “Müttefiklere karşı korumacılık, güvenliğimizi korumaz” tabirini kullandı.

“Savaşı bitirmenin en süratli yolu onu kaybetmektir”

Görevi boyunca aldığı üçüncü dersin “askeri gücün diyalog için ön şart olması” olduğunu dile getiren Stoltenberg, Ukrayna’daki savaşla ilgili şunları söyledi:

“Hepimiz bu savaşın bitmesini istiyoruz. Savaşı bitirmenin en süratli yolu onu kaybetmektir. Fakat bu barış getirmeyecektir. Rus işgalini getirecektir. Bugün Başkan (Vladimir) Putin savaş alanında amaçlarına ulaşabileceğine inanıyor. Bu yüzden acımasız savaşını sürdürüyor. Putin’in fikrini değiştirebileceğimize inanmıyorum lakin hesaplamalarını değiştirebileceğimize inanıyorum. Ukrayna’ya daha fazla silah vererek Putin’e istediğini zorla elde edemeyeceğini fark ettirebiliriz”

Stoltenberg, Rusya’nın gelecekteki barış görüşmelerinin bir kesimi olmak zorunda olduğunu ifade ederek, “Gelecekteki herhangi bir anlaşma, Ukrayna’ya güçlü askeri destek ve kalıcı barışı garanti altına almak için muteber güvenlik garantileriyle desteklenmelidir. Avrupa’da istikrarlı bir Ukrayna olmadan sürdürülebilir bir güvenlik olamaz. NATO üyeliği olmadan Ukrayna için kalıcı bir güvenlik olamaz. NATO’nun kapısı açık. Ukrayna katılacak” değerlendirmesinde bulundu.

“Askerî gücün hudutları var, bunu Afganistan’da gördük”

Dördündü olarak “askeri gücün sonları olduğunu” öğrendiğini ifade eden Stoltenberg, “Bunu Afganistan’da açıkça gördük” dedi.

11 Eylül ataklarının akabinde Afganistan’a girmek doğru karar olsa da bu vazifenin çok uzun sürdüğünü dile getiren Stoltenberg, şöyle devam etti:

“Herkes için eşit haklara sahip demokratik ve birleşik bir Afganistan değerli bir amaçtı fakat çok iddialıydı. Vazifenin maliyetinin arttığını gördük. 20 yıl sonra bile savaşı kazanamıyorduk. Taliban güç kazanıyordu. Ayrıldığımızda sorumluluk alabilecek birleşik bir Afgan otoritesi yoktu.

Afgan hükümetinin ve güvenlik güçlerinin bu kadar çabuk çökmesi, ayrılmanın neden doğru olduğunu gösterdi. İstikrarlı ve güçlü bir devlet yapısı olması gereken şey, kağıttan bir konuttu. 20 yıl daha kalmanın farklı bir sonuç sağlayacağına inanmak için hiçbir neden yoktu. Bu yüzden öğrenilen ders, NATO toprakları dışında herhangi bir gelecekteki askeri operasyonun hedefinin açıkça tanımlanması, neyi başarabileceğimiz ve neyi başaramayacağımız konusunda dürüst olmamız gerektiğidir.”

“Avrupalılar, NATO olmadan kıtada güvenlik olmadığını anlamalıdır”

Stoltenberg, aldığı son dersin en kıymetlisi olduğunu dile getirerek, Atlantik’in iki yakası arasındaki bağın asla hafife alınmaması gerektiğini söyledi. Stoltenberg, şunları kaydetti:

“Atlantik’in her iki yakasından da Amerika ve Avrupa’nın yollarını ayırması daveti yapan sesler duyduk. Uzun vadeli işbirliği yerine dar görüşlü ulusal çıkarlara odaklanmak bize iyi hizmet etmeyecektir. İzolasyonizm kimseyi güvende tutmayacaktır. Birbirine bağlı bir dünyada yaşıyoruz. Güvenlik zorlukları çok büyük ve rekabet çok şiddetli, herhangi bir ülke tek başına hareket edemez. Transatlantik münasebete yatırım yapmak, ileriye doğru tek çıkarlı yoldur. Avrupalılar, NATO olmadan kıtada güvenlik olmadığını anlamalıdır”

“Güney’de Türkiye olmadan Avrupa kıtasının güvenliğini öngörmek imkansız”

Stoltenberg, bunun yalnızca kaynaklarla ilgili değil, coğrafyayla da ilgili olduğunu ifade ederek, “Güney’de Türkiye, Kuzey’de Norveç ve Batı’da ABD, Kanada ve İngiltere olmadan Avrupa kıtasının güvenliğini öngörmek imkansızdır” dedi.

Genel Sekreter, “Avrupalıların bedavacı olduğu kesinlikle doğru değil. Diğer hiçbir büyük gücün ABD kadar çok dostu ve müttefiki yoktur. Bunu baltalamaya çalışan herhangi bir siyaset Amerika’nın en büyük varlıklarından birini israf etmektir” değerlendirmesinde bulundu.