Navlun fiyatlarında artış hız kesti

İran’ın desteklediği Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’de Babu’l Mendep Boğazı’nda İsrail ile kontaklı ticari gemilere yönelik başlattığı hücumlar sonrası denizcilik şirketlerinin rotalarını Ümit Burnu’na çevirmesi nedeniyle gemilerin seyahat müddetleri 10 ila 14 güne uzuyor. Birtakım gemilerin seyahat sürelerinin 20 güne kadar uzadığı belirtiliyor.

ABD ve İngiltere öncülüğünde Husilere karşı başlatılan taarruzlar ve denizcilik şirketlerine bölgeyi kullanmamalarının tavsiye edilmesinin akabinde Kızıldeniz’deki gemi trafiği süratle azalmaya devam ederken, Ümit Burnu’nu dolaşan gemilerin seyahat müddetleri ve maliyetlerindeki artış nedeniyle navlun fiyatları katlandı.

Kızıldeniz’deki tansiyonda yaklaşık üç ay geride kalırken, navlun fiyatlarındaki artış sürat kesmesine karşın, fiyatlar hala epey yüksek seyrediyor.

Denizcilik araştırma şirketi Drewry’nin Dünya Konteyner Endeksi’nden derlenen bilgilere göre, 40’lık konteyner bileşik endeksi 30 Kasım’da 1382 dolar düzeyinde idi.

Kızıldeniz’de tansiyonun tırmanması ve gemilerin rotalarını süratle daha uzun bir rota olan Ümit Burnu’na kaydırmasına bağlı olarak fiyatlar, sekiz hafta boyunca artarak 25 Ocak’ta 3 bin 964 dolara kadar çıkmıştı. Navlun fiyatları bu devirde yüzde 186,8 arttı.

40’lık konteyner bileşik endeksi 1 Şubat itibarıyla 3 bin 824 dolara, 8 Şubat itibarıyla da 3 bin 786 dolara indi. Böylelikle fiyatlar, son iki haftada yüzde 4,5 geriledi.

Ancak, navlun fiyatları 8 Şubat itibarıyla geçen yılın benzer haftasına göre yüzde 90 artış gösterirken, 30 Kasım’daki düzeyine göre de yüzde 174 ve salgın öncesi düzeyinden yüzde 167 daha yüksek.

Şanghay-Cenova hattında 40’lık konteynerin navlun fiyatı 8 Şubat itibarıyla haftalık bazda yüzde 11 gerileyerek 5 bin 225 dolar, Şanghay-Rotterdam hattında yüzde 5 düşüşle 4 bin 426 dolar ve New York-Rotterdam hattında ise yüzde 4 azalarak 611 dolar oldu. Fiyatlar, Şanghay-Los Angeles hattında bu devirde yüzde 8 yükselerek 4 bin 771 dolara ve Şanghay-New York hattında yüzde 2 artışla 6 bin 268 dolara çıktı.

Kızıldeniz’de tahlil bulunana kadar kriz sürebilir

Uzmanlar nakliye şirketlerinin planlamalarını ve bütçelerini daha uzun rotaya göre ayarlamaya ve tansiyon sürmesine karşın ilk devirde yaşanan telaşın olağanlaşmaya başladığını ifade ediyor.

Kızıldeniz’deki tansiyonun ABD’yi etkilemediğini lakin Avrupalı ithalatçıların krizden en çok etkilenen kesim olduğunu dile getiren uzmanlar, Kızıldeniz’de bir tahlil bulunana kadar krizin bir süre daha devam edeceğini öngörüyor.

Konteyner hacmi yüzde 80 azaldı

Almanya merkezli ekonomi araştırma kuruluşu Dünya Ekonomisi için Kiel Enstitüsü (IfW Kiel) verilerine göre, Kızıldeniz’den taşınan yük miktarı geçen yıl aralıkta yarıdan fazla düşüş gösterirken, ocakta Kızıldeniz ve Süveyş Kanalı’ndan geçen konteyner sayısı kriz öncesine göre yüzde 80 daha az.

Gemilerin Afrika ve Ümit Burnu’nu dolaşması nedeniyle güney ve Kuzey Avrupa’daki limanlara varışlar gecikiyor. Hamburg ve Bremerhaven’in yanı sıra Rotterdam ve Antwerp’te, Ocak 2024 itibarıyla 2023 ortalamasına göre yüzde 25 daha az gemi yanaşıyor.

Kiel Ticaret Göstergesi Başkanı Julian Hinz, şimdi konteyner gemilerinin özgün planlarına kıyasla çok önemli ölçüde geciktiğini ve bunun da birçok Avrupa limanına daha az gemi gelmesine neden olduğunu dile getirdi.

Ancak daha uzun seyahat rotalarının lojistik planlamalarda hesaba katılmasıyla bu farkın olağanlaşacağını belirten Hinz, “Özellikle global olarak sevk edilen malların miktarı, global ticaretin krizde olmadığını, ticaretin stabil kaldığını gösteriyor. Birtakım şirketler teslimat gecikmelerinden muzdarip olsa da genel olarak ham madde ya da tüketim mallarında herhangi bir kısıt beklenmiyor. Ticaretteki canlılığın bir sebebi de Çin Yeni Yılı olabilir, zira Çin’de ticaret ekseriyetle tatillerden önce artar fakat sonrasında azalma eğilimi gösterir.” sözlerini kullandı.

Maersk, Süveyş Kanalı’ndan geçişlerin başlamasıyla fiyatlarda olağanlaşma bekliyor

Danimarkalı denizcilik şirketi Maersk Üst Yöneticisi Vincent Clerc, yaptığı açıklamada, şirketin konteyner hacminin üçte birinin Kızıldeniz trafiğindeki aksamalardan etkilendiğini ifade ederek, gemilerinin yeniden Kızıldeniz’den geçişlere başlaması için bunun kalıcı olarak devam edeceğinden emin olmaları gerektiğini söyledi.

Clerc, mevcut durumun navlun fiyatları ve gemicilik şirketlerinin karlarının büyük artış gösterdiği salgın devriyle karşılaştırılamayacağını ve Süveyş Kanalı’ndan gemi geçişlerinin başladığı anda fiyatların süratle düşeceğini ifade etti.

Pekçok şirket rota değiştirdi

Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’de Babu’l Mendep Boğazı’nda İsrail ile irtibatlı gemilere akınları sonrası Maersk, gemilerin rotasını Ümit Burnu’na çeviren ilk şirketler arasında yer almıştı. Maersk, gemilerinden birinin Husilerin saldırısına uğramasının akabinde 5 Ocak’ta yaptığı açıklamada, Kızıldeniz-Aden Körfezi’nden geçiş yapacak tüm gemilerinin yakın gelecekte Ümit Burnu etrafından güneye yönlendirilmesine karar verildiğini bildirmişti.

Dünyanın en büyük konteyner şirketi İtalyan-İsviçre ortaklı Mediterranean Shipping Company, Alman nakliyecilik şirketi Hapag-Lloyd, Fransız gemicilik şirketi CMA CGM ve İngiliz enerji şirketi bp, bölgedeki seferlerini askıya almış ve gemilerin rotasını Ümit Burnu’na kaydırmıştı.

Danimarkalı tanker şirketi Torm, Kızıldeniz’in güneyinden tüm geçişlerini durdururken, enerji şirketi Shell de Kızıldeniz’den geçişlerini askıya almıştı.

Katar’ın Avrupa’ya giden sıvılaştırılmış doğal gaz kargolarında da uzayan transit araları nedeniyle 10-12 günü bulan gecikmeler yaşanacağı açıklanmıştı.

Küresel ticaretin yaklaşık yüzde 12’si Akdeniz’i Kızıldeniz’e bağlayarak Avrupa ile Asya arasındaki en kısa rotayı sunan Süveyş Kanalı üzerinden yapılıyor.