Pakistan’da İmran Han’ın zaferinden sonra hükümet nasıl kurulacak?

Pakistan anayasasına göre siyasi partilerin seçim gününden üç hafta sonrasına kadar hükümet kurmaları gerekiyor.

Ulusal Meclis’te 266’sı direkt seçilen ve 60’ı bayanlara, 10’u gayrimüslimlere ayrılanlarla birlikte toplam 336 sandalye bulunuyor.

Bunlar meclisteki her partinin gücüne göre dağıtılıyor.

İslamabad’dan BBC Urduca’ya konuşan siyasi analist Rafiullah Kakar, “Hiçbir partinin salt çoğunluğu elde edemediği için ortak bir yer bulmaları ya da var olmak için koalisyon kurmaları gerekecek” dedi.

Hem PTI hem de PML-N zaferini ilan etti lakin koalisyon hükümeti kaçınılmaz görünüyor.

Seçimlerin güvenilirliğine dair soru işaretleri de var.

Kazanamayan bağımsız adaylar seçimlerde hile yapıldığı teziyle yargıya başvuruyor.

PTI destekçileri ülke genelinde Seçim Kurulu ofislerinin önünde protestolar düzenliyor.

Peki bundan sonra ne olabilir? İşte birtakım senaryolar:

Şerif ve Butto güçlerini birleştirebilir

Batı Avustralya Üniversitesi’nden Prof. Samina Yasmeen BBC’ye verdiği demeçte, mümkün senaryolardan birinin PML-N’nin PPP ve daha küçük partilerle koalisyon kurması olduğunu söylüyor.

İki parti, Han’ı 2022’de iktidardan uzaklaştırmak için ittifak kurmuş ve geçen Ağustos’a kadar iktidarda kalmıştı.

Yasmeen, “Bir sonraki başbakanın kim olacağı, cumhurbaşkanının buna ve yerel idareler arasındaki bölünmeye göre pozisyonu gibi mevzularda çatışmalar olabilir” diye ekledi.

PML-N, 17 sandalye kazanan sosyal liberal Birleşik Halk Hareketi ‘ne (MQM) göz kırpıyor.

Aynı vakitte bağımsız adayları da kendi tarafına çekmeye çalışıyor.

Butto, Pazar günü Şerif’in kardeşi Şehbaz liderliğindeki bir PML-N heyetiyle Lahor’da buluşurken, PPP seçeneklerini kıymetlendirmek için zaman kazanıyor görünüyor.

Partinin merkezi yönetim kurulu Pazartesi günü İslamabad’da toplanacak.

PPP, Han’ın partisi PTI ile ittifak kurabilir

PPP’nin kıdemli lideri Sherry Rehman, BBC Urduca’nın partinin PTI ile çalışmaya istekli olup olmadığı sorusuna partinin kapılarının tüm siyasi güçlere açık olduğunu söyledi.

Ancak İmran Han’ın medya danışmanı Zulfi Bukhari BBC’ye, PTI’nın çoğunluğu sağlayamaması durumunda koalisyon kurmak yerine muhalefet sıralarında oturmasının yüksek ihtimal olduğunu söyledi.

İmran Han, 2018’de koalisyon hükümetinin zayıf olacağını, ülkenin içinde bulunduğu krizleri atlatabilmesi için güçlü bir hükümete ihtiyacı olduğunu söylemişti.

Partisi tekrar de MQM aynıi daha küçük partilerle koalisyon kurmaya devam etmişti.

PML-N, PTI ve diğer partilerle koalisyon kurabilir

Lideri mahpusa atılan, parti sembolü elinden alınan ve çok sayıda destekçisi gözaltına alınan bir parti için bu dikkate değer bir geri dönüş olacaktır.

PML-N’nin kıdemli lideri Azam Nazeer Tarar’ın “herkesin el ele vermesi gereken” bir “katılımcı koalisyon hükümeti” daveti, PTI’nin göz arkası edilemeyeceğinin zımni kabulü gibi görünüyor.

Georgetown Üniversitesi’nden Uday Chandra BBC’ye, “Daha önce İmran’a oy vermeyenler bile ordunun kendisine ve partisine haksızlık ettiğini hissedebilir. Bölge genelinde yaygın olan demokratik adalet duygusu ihlal edilmiş görünüyor” dedi ve ekledi:

“Seçmenler Bağımsızları seçerek orduya açık bir mesaj gönderiyor: Sivil demokrasinin hakim olmasına izin verin.”

PTI takviyeli bağımsızlar daha küçük bir partiyle birleşebilir

Tartışılan olasılıklardan biri, PTI takviyeli adayların koalisyon hükümeti kurmak amacıyla daha küçük bir partiye katılmaları.

Bunun maksadı, sandalyelerini birleştirmek ve ayrıyeten bayanlara ayrılan 60 Ulusal Meclis sandalyesinden yararlanmak.

Bir siyasi parti kazandığı her 3,5 sandalye için bir bayan vekile ayrılmış sandalye alıyor.

Bağımsız adaylar herhangi bir partiye mensup olmadıkları için bundan yararlanamıyor.

Seçim sonuçları katılaştıktan sonraki 72 st içinde partiye üye olma ya da bağımsız milletvekili olma niyetlerini de beyan etmeleri gerekiyor.

Ancak Lahor Yönetim Bilimleri Üniversitesi’nden Asma Faiz, PTI’nın bir koalisyon hükümeti kurması olasığının “oldukça düşük” olduğunu, zira daha küçük partilerle yapılan ittifakların bile onları çoğunluktan yoksun bırakacağını söylüyor:

“PTI için bu küçük partilere ulaşmanın sayısal bir avantajı yok “.