Scholz-Erdoğan görüşmesinin akabinde Alman basını iki lideri de eleştirdi: ‘Skandalın eşiğindeki 30 dakika’
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile birlikte basın toplantısında yaptığı açıklamalar Almanya’da geniş yankı bulurken, Alman hükümet yetkililerine göre, iki önderin görüşmesinde beş bahiste ortak yaklaşım ve gayeler belli oldu.
Erdoğan’ın yaklaşık sekiz st süren Berlin ziyareti sırasında yaptığı açıklamalar, Scholz ile birlikte basın toplantısında kendisine soru yönelten gazeteciye “bir basın mensubu olarak bizi tehdit etmeyin” diyerek karşılık vermesi, Alman basınının dikkatini çekti.
Bazı yorumlarda, Erdoğan’ın İsrail’e yönelik sert tenkitlerine karşın, bu kere “terör devleti” ve “soykırım” tarifleri kullanmaması dikkat alımlı bulundu.
Scholz ile birlikte basın toplantısında Erdoğan’ın Hamas’ı “kurtuluş örgütü” olarak nitelendirmekten kaçındığına da işaret edildi.
Scholz’a ağır eleştiriler
Alman medyasında ziyaret sonrasında yayımlanan yorumlarda, Başbakan Scholz’a sert tenkitler de yöneltildi.
Die Zeit gazetesinde yayımlanan yorumda Scholz Erdoğan’a, İsrail aykırısı tezlerini yayması için fırsat sağlamakla suçlandı.
“Utanç veren bir ziyaret” başlığını taşıyan yorumda Scholz’un yakın danışmanlarının ağır itirazlarına karşın Erdoğan ile birlikte basın toplantısına onay verdiği belirtildi.
Gazete, bu yolla Erdoğan’a Hamas hakkındaki tezlerini gerekçelendirerek yaymasına, hatta kendisine soru yönelten bir gazeteciye “fırça kaymasına” bile imkan verildiğini yazdı.
Yorumda, “Otokratlarla karşı da diplomatik olunmalı ama korkak olunmamalı” görüşü yer aldı.
‘Scholz havuç sopa oyunu oynadı’
Bild gazetesinde yer alan tahlilde ise Scholz’un Erdoğan ile havuç ve sopa oyunu oynadığı belirtildi.
Erdoğan’ın basın toplantısındaki konuşmasının mercek altına alındığı yazıda, Türkiye cumhurbaşkanının Berlin’deki açıklamalarında zikzaklar çizdiği savunuldu.
Erdoğan’ın kendisine yöneltilen soruya karşın bu defa İsrail’i hedef alan “nefret tiradını” dile getirmekten kaçındığı belirtildi.
“Erdoğan dikkatleri üzerine çekmek, Avrupa’da, NATO’da ve dünyada çok önemli bir rol oynamak için boğuşuyor” değerlendirmesine yer verilen tahlilde, şunlar kaydedildi:
“Scholz ise havuç ve sopa oyununu oynuyor. Öncelikle İsrail’in Hamas teröristleri tarafından hücuma uğradığını ve bu nedenle ‘kendini savunmak’ için her türlü hakka sahip olduğunu açıkça vurguladı…
“Ama daha sonra Erdoğan’a Ukrayna tahıl mutabakatındaki arabuluculuğu için de teşekkür etti.
“Temasları kolaylaştırmak ismine Türkler için vize kolaylığı hakkında kendisiyle konuşacağını söyledi. şey ticaret ve ekonomi için de geçerli.”
‘Erdoğan riski göze alamadı’
Stern ise “Bir skandalın eşiğindeki 30 dakika: Şansölye’nin performansı ustacaydı” başlıklı yorumunda, “Türk Cumhurbaşkanı azarladı ve kışkırttı, lakin Şansölye soğukkanlılığını müdafaayı başardı” tabirlerine yer verdi.
“Recep Tayyip Erdoğan neredeyse her cümlesine bir doz provokasyon karıştırdı lakin Olaf Scholz’un itiraz etmesine neden olacak kadar ileri gitmedi” değerlendirmesinin yapıldığı yazıda, Erdoğan’ın Türk-Alman bağlarının daha da kötüleşme riskini göze alamadığı aktarıldı.
Yaklaşık yarım st süren basın toplantısının her saniyesinin gergin geçtiğine işaret edilen yorumda, “Bu yarım stin sonunda Erdoğan’ın sorusu nedeniyle bir Alman gazeteciye hakaret etmesi, sonlarının Şansölye’ninkinden daha fazla yıprandığını açıkça ortaya koydu. Hareketsiz yüz tabiriyle o denli durdu. Bu duruşunun, soğukkanlılığının ifadesi olduğunu söylemek mümkün” sözleri yer aldı.
‘Erdoğan Hamas rehineleri için yükünü koyabilir’
Rhein Zeitung gazetesinde, “Can sıkıcı insanlarla konuşmak siyasetin bir parçası” görüşüne vurgu yapılan yorumda, Türkiye ile Almanya arasındaki ağır ekonomik ve insani bağlara dikkat çekildi, Scholz’un Erdoğan ile görüşmekten kaçınmasının söylediği söz edilen olamayacağı savunuldu.
Gazeteye konuşan Alman diplomatlara göre “Erdoğan’ın kabadayılığına karşın, Türk hükümeti ile hala işleyen emniyetli bağlar bulunuyor” ve Türkiye’nin AB ile yakınlaşmayı istediği görülüyor.
Erdoğan’ın Almanya ile ekonomik ilişkileri tehlikeye atmak istemediğine işaret edilirken, Alman hükümeti açısından da, Hamas’ın elindeki rehineleri kurtarmanın hala en büyük önceliklerden biri olduğu belirtiliyor.
Gazetenin yorumunda, “Berlin’deki diplomatlar şundan emin: Erdoğan rehinelerin kurtarılması için yükünü koyabilir” görüşü aktarıldı.
Liderler hangi mevzularda anlaştı?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Berlin ziyareti, Türkiye ile Almanya arasında Gazze konusundaki görüş ayrılıklarını gideremedi.
Ancak Alman yetkililere göre görüşmede, sistemsiz göçle mücadele, enerji, iklim değişikliğiyle mücadele başlıklarda işbirliğinin geliştirilmesi kararlaştırıldı.
Erdoğan ile dış siyaset hususlarını direkt görüşme fırsatı veren ziyaretin faydalı olduğuna işaret eden Alman kaynaklar, görüşmede Türkiye ile Yunanistan arasında olağanlaşma süreci ve İsveç’in NATO üyeliğinin de masaya yatırıldığını ifade ettiler.
Hükümet kaynaklarına göre, Erdoğan-Scholz görüşmesinde, ikili ilişkileri ve dış politikayı ilgilendiren şu 5 bahiste ortak yaklaşım ve gayeler belli oldu:
1-Enerjide iş birliği
Alman yetkililer, coğrafik pozisyonu itibariyle Türkiye’nin bölge için bir “enerji merkezi” haline gelebileceğini söylerken, bu mevzuda iki taraf arasında görüşmelerin devam edeceğini kaydettiler.
Görüşmede, iklim maksatlarına ulaşmak için iki ülke arasında işbirliğinin geliştirilmesi de ele alındı.
Almanya, Türkiye’nin yenilenebilir enerji ve iklim amaçlarına ulaşabilmesi için, Uluslararası İklim İnisiyatifi’nin fonlarının kullanılmasına destek sağlamayı önerdi.
2-Düzensiz göçle mücadele
Türkiye’den Almanya’ya gidip iltica müracaatında bulunan, fakat bu müracaatları kabul görmeyenlerin geri gönderilmesi konusunda aktif bir düzenek oluşturulması hedefleniyor.
Bu hedef doğrultusunda, her iki ülke açısından kabul edilebilir bir muahedeye varılması için, iki ülke içişleri makamları arasında kurulan yeni çalışma grubunun çalışmalarının hızlandırılması kararlaştırıldı.
3-Deprem bölgesine yardımlar
Alman hükümeti, Türkiye’de 6 Şubat sarsıntısının yol açtığı büyük yıkım sonrasında bölgenin yeniden imarına yardımını sürdürecek. Almanya, bilhassa eğitim altyapısının yeniden inşasını destekleyerek katkıda bulunacak.
4-İmamlara Almanya’da eğitim
Almanya iç siyasetinde en tartışmalı mevzulardan biri olan, Türkiye’den Almanya’ya imam gönderilmesine son verilmesi konusunda, Erdoğan ve Scholz arasında ortak anlayış sağlandı.
Almanya’daki Türk toplumunun mescitlerinde görev yapacak imamların burada eğitim almış olanlardan seçilmesi, Almanya’daki imam eğitiminin yaygınlaştırılması ve Türkiye’den Almanya’ya imam gönderilmesine kademeli olarak son verilmesi konusunda anlaşma sağlandı.
5-Ermenistan-Azerbaycan barışı
Ermenistan-Azerbaycan münasebetlerindeki son gelişmeleri ve Türkiye ile Ermenistan arasındaki hududun açılması ihtimalini görüşen liderler, Ermenistan ve Azerbaycan arasında bu yıl içinde bir barış mutabakatı imzalanabilmesi için uğraş gösterilmesi konusunda görüş birliği içerisinde.
İsveç’e NATO için onay beklentisi
Alman hükümet kaynaklarının verdiği bilgiye göre, Scholz ve Erdoğan Rusya’nın Ukrayna’ya savaşını ivedilikle sonlandırmasi gerektiği konusunda mutabık.
Ayrıca görüşmede Türkiye ile Yunanistan arasında son aylarda hızlanan görüşme trafiği, ilişkileri olağanlaştırma gayretleri da ele alındı.
Scholz, Ankara ile Atina arasında yakalanan bu yeni pozitif ivmeyi desteklediklerinin altını çizdi.
Erdoğan-Scholz görüşmesinde İsveç’in NATO üyeliği konusu da detaylı olarak ele alındı.
Scholz, İsveç’in NATO’ya üyeliğinin, tüm ittifak için bir kazanım olacağına vurgu yaptı ve Türkiye’deki onay sürecinin süratle tamamlanması tarafındaki beklentilerini iletti.
Alman yetkililer, Scholz’un görüşmede Almanya’nın İsrail-Hamas ihtilafındaki durumunu net bir şekilde anlattığını, Gazze’deki insani durumun ve rehinelerin serbest bırakılması için uğraşların da ele alındığını kaydettiler.
Alman kaynaklar, ihtilafın tırmanmasının ve bölgesel bir ihtilafa dönüşmesinin önlenmesi için yapılabileceklerin masaya yatırıldığını söylerken, “Görüşmede, Gazze Şeridi ve Ortadoğu’daki ihtilafta gelecek perspektifleri de konuşuldu” bilgisini paylaştılar.