“X hastalığı varsayımsal” diyen Türk Tabipleri Birliği: Yaşam alanlarımız gelecek salgınlara karşı hazırlanmalı

Türk Tabipleri Birliği, X hastalığının gerçek bir hastalık olmadığını, bilinmeyen bulaşıcı hastalıklara atıfta bulunmak için DSÖ tarafından belirtilen X hastalığının varsayımsal olduğunu duyurdu.

Duvar’dan Meral Candan’ın haberine göre, Türk Tabipleri Birliği Pandemi Çalışma Grubu, ‘X hastalığı’ ile ilgili yaptığı açıklamada X hastalığının gerçek bir hastalık olmadığının bilinmesi gerektiğini belirtilerek, “Bir salgına ya da birden fazla kıtaya yayılması halinde pandemiye neden olabilecek, şimdi bilinmeyen bulaşıcı hastalıklara atıfta bulunmak için Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirtilen X hastalığı varsayımsaldır. X hastalığı, aynı vakitte belirti gösterebilecek bir hastalık değildir zira bu türlü bir hastalık şimdi bulunmamaktadır” denildi.

Bir sonraki X hastalığının nerede ve ne zaman ortaya çıkacağını kimse tahmin edemeyeceği vurgulanan, Türk Tabipleri Birliği Pandemi Çalışma Kümesi’nin açıklaması şöyle:

“Böyle bir hastalık şimdi bulunmuyor”

“X hastalığı ile ilgili başlıklar ve gönderiler sosyal medyada dolaşmaya başladığından beri hastalıkla ilgili internet üzerinden aramalar süratle arttı. Birtakım insanlar bunun bir pandemiyle temasını araştırırken, öbürleri semptomlar hakkında bilgi arıyor; bu da insanların X hastalığının şimdi yayılmakta olan yeni bir hastalık olduğuna inandıklarını ortaya çıkarıyor.

Öncelikle X hastalığının gerçek bir hastalık olmadığının bilinmesi gerekir. Bir salgına ya da birden fazla kıtaya yayılması halinde pandemiye neden olabilecek, şimdi bilinmeyen bulaşıcı hastalıklara atıfta bulunmak için Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirtilen X hastalığı varsayımsaldır. X hastalığı, vakitte belirti gösterebilecek bir hastalık değildir zira bu türlü bir hastalık şimdi bulunmamaktadır.

COVID-19, 2019 yılının sonunda salgına yol açtığında X hastalığının bir örneğiydi. Kendimizi buna karşı savunmak için gereğince hazırlıklı olmadığımız için, COVID-19 süratle yayıldı ve dünya çapında milyonlarca kişinin vefatına neden olan ölümcül bir salgına neden oldu. X hastalığı kavramı, insan sağlığına yönelik çok gerçek ve giderek büyüyen bir tehdidi tanımlıyor, dünyanın buna cevap vermek için daha iyi hazırlanması gereken bir tehdit. Ortaya çıkan en son X hastalığı, COVID-19’a neden olan SARS-CoV-2 virüsüydü.

“Risk artıyor”

Bir sonraki X hastalığının nerede ve ne zaman ortaya çıkacağını hiç kimse tahmin edemez. Fakat kesin olan şey, gelecekteki bir X hastalığının var olduğu ve bir noktada hayvanlardan insanlara bir hastalık salgınıyla yayılmaya başlayacağıdır. Yakın tarih bize, insanlarda önemli hastalıklara ve mevte neden olabilecek patojen salgınlarının giderek sıklaştığını gösteriyor. Sırf 21. yüzyılda SARS-CoV-1, MERS, SARS, Ebola, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi, Zika ve diğer birçok yeni ve yeniden ortaya çıkan viral hastalık salgınları yaşandı. 2022’de yayımlanan araştırma, herhangi bir yıl içinde bir pandeminin, COVID-19’a aynı tesire sahip olma mümkünlüğünün yaklaşık 50’de 1 olduğunu ortaya çıkardı. Ne yazık ki, risk artıyor ve çevresel değişim bu artan riske çok önemli bir katkıda bulunuyor.

Dünyanın her yerinde, çoğu zaman yeni hastalıklar ortaya çıkıyor ve sıklıkla yarasa gibi hayvanlardan insanlara geçiş yapıyor. Bilim insanları, bir sonraki X hastalığının, insanlarda hastalığa neden olma yeteneklerini halihazırda göstermiş olan yaklaşık 25 virüs ailesinden birinden ortaya çıkacak yeni bir virüsten kaynaklanma ihtimalinin yüksek olduğunu düşünüyor. Bir sonraki pandemi tehdidinin yeni bir X hastalığı olarak ortaya çıkması olası olsa da, halihazırda bilinen patojenlerin mutasyona uğraması ve/veya yeniden ortaya çıkması ve akabinde Chikungunya virüsünde olduğui uluslararası hastalık salgınlarına ya da pandemilere yayılması riski de mevcut.

“Yaşam alanlarımız gelecek salgınlara karşı hazırlanmalı”

Özelliklerini ya da geliş vaktini kesin olarak tahmin edemiyor olmamız, X hastalığı için plan yapamayacağımız manasına gelmez. Devletler, bilim insanları, emek ve meslek örgütleri aynıi mevzunun ilgilileri gelecekteki salgınlar konusunda toplanmalıdır. Daha evvelki pandemilerden dersler çıkararak kapsamlı ve uygulanabilir planlarla, ömür alanlarımız gelecek salgınlara karşı hazırlanmalıdır. Bu sayede önümüzdeki pandemilerde birçok insanın hayatı kurtarılabilecektir. Yeni bir X hastalığı için bilim insanları, süratle uyarlanabilecek aşılar ve tedaviler yeni tıbbi savunmalar oluşturma konusunda bizleri bir adım öne taşıyabilirler.”