Akademisyenler İliç Komisyonu’nda: Madenlerdeki kitle hareketleri habersiz gelmez, jeoradar verileri var; dünyanın en büyük 2’nci kazası!

TBMM İliç Maden Kazasını Araştırma Komitesi, İliç’e yapılan ziyaretin akabinde bugün toplandı. İstanbul Teknik Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ömer Ündül, madenlerdeki kitle hareketlerinin habersiz gelmeyeceğini, İliç’teki maden ocağında da yeraltı radarları olduğunu ifade ederek, “Önlem alınabilecek kadar zaman tanır bize. Burada da jeoradar bilgileri var” dedi. İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cüneyt Atilla Öztürk ise yığın liç prosedürüyle gerçekleştirilen madencilikte dünyada şimdiye kadar 2 kazanın meydana geldiğini, bunlardan birinin Kosta Rika’da başkasının ise İliç’te yaşandığını aktardı.

Erzincan’ın İliç ilçesindeki maden ocağında meydana gelen kazanın tüm taraflarıyla araştırılması ve aynı kazaların önlenmesine yönelik önlemlerin belirlenmesi gayesiyle kurulan Meclis Araştırma Komitesi, AKP Antalya Milletvekili Atay Uslu başkanlığında toplandı.

Uslu, toplantının açılışında yaptığı konuşmada, kurulun kazanın meydana geldiği maden ocağını incelediğini, valilikte ve kaza yerinde çalışmalar hakkında bilgi aldıklarını belirtti. Uslu, 13 Şubat’taki kaza sonrası bölgede gerekli önlemlerin alındığını ve arama çalışmalarında 4 kişinin cansız vücuduna ulaşıldığını 5 kişiyi ise arama çalışmalarına devam edildiğini aktardı.

Uslu, “Komisyon olarak gayelerimiz, İliç’te meydana gelen maden kazasındaki ihmal süreçlerini ortaya çıkarmak. Bundan sonra buna aynı kazaların olmaması için yapılması gerekenler konusunda, atılması gereken adımlar konusunda bir çalışma yapmak. Önce insan, önce çevre, sonra muteber madencilik anlayışıyla sürdürülebilir ve muteber bir altın madenciliği. Sağlam altın madenciliği siyaseti nasıl oluşturulur konusunda çalışmalar yapacağız” sözlerini kullandı.

Uslu, kurulun bundan sonraki süreçte ilk olarak öteki bir altın madenini ziyaret edeceğini sonrasında da İliç’teki maden ocağını işleten firmayı dinleyeceğini belirtti.

“Siyanürün yerinde koyulacak bir materyal yok”

İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Kumral, kazanın akabinde bölgeye gittiklerini ifade ederek, akademik olarak incelemeye başladıklarını söyledi. Kumral, kaza sonucunda 10 milyon ton civarında toprak kayması meydana geldiğini belirtti.

İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cüneyt Atilla Öztürk de dünyada yılda 3 bin 500 ton civarında altın üretildiğini ifade ederek, Türkiye’nin dünya üretiminin binde 8’ini yaptığını ve kendi madenleriyle altın gereksinimlerini karşılayamadığını vurguladı.

İstanbul Teknik Üniversitesi Cevher Hazırlama Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Özer ise dünyada altının yüzde 84 oranında siyanürle, yüzde 4’ünün flatosyon, yüzde 10’unun gravite sistemi yüzde 2’sinin ise diğer tekniklerle çıkarıldığını belirtti.

Türkiye’deki maden yataklarında da siyanürle altın çıkarmanın mümkün olduğunu anlatan Özer, “Teknik manada siyanürün yerinde koyulacak bir gereç yok. En az riske sahip mineral bulma çalışmaları ise devam ediyor” dedi.

“Siyanür madencinin umursamadığı bir şey değil”

Siyanür çözüldükten sonra içinde altın kaldığını belirten Özer, “Maden yatırımcısının istemeyeceği tek şey siyanürün yerin altına karışması. Siyanür, madencinin umursamadığı, ‘yerin altına geçerse geçsin’ diyebileceği bir şey değil. Yerin altına geçerse altını da kaybetmiş olacak. Asıl para orada. Siyanürün içindeki altını almak istiyorlar” tabirlerini kullandı.

“Siyanürü can Erzincan’ın tulum peyniri benzeri anlatıyorsunuz””

Özer’in bu açıklaması üzerine CHP Erzincan Milletvekili Mustafa Sarıgül, “Siyanürü can Erzincan’ın tulum peynirii anlatıyorsunuz” diye tepki gösterdi.

Özer, bunun üzerine siyanürün doğru ortamda, doğru koşullarda kullanılmadığı zaman tehlikeli bir madde olduğunu belirtti.

Türkiye’de kullanılan siyanürün yüzde 1,5’inin madencilikte kullanıldığını belirten Özer, “Keşke kimyasal hiç kullanılmasa. Suda çözünme yapılsa, siyanür hiç kullanılmasa” tabirini kullandı.

“Mühendislerin deneyimlerine bakmak gerekiyor”

İstanbul Teknik Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İrfan Yolcubal da İliç’te yer altı suyuyla kayan toprağın temasının kesilmesi gerektiğini ifade ederek, Devlet Su İşlerinin bu mevzuda çalışma yaptığını söyledi.

İliç’te 5 milyon 900 bin metreküp materyal kaydı 

İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cüneyt Atilla Öztürk de İliç’teki maden kazasında toplam 5 milyon 900 bin metreküp materyalin kaydığını belirtti.

Öztürk, yığının suya doygun düzeye geldiğini ve bu nedenle toprak kaymasının meydana geldiğini vurgulayarak, “Daha önce vana kapatılsaydı, 48 st, 24 st önce vana kapatılsaydı tekrar heyelan meydana gelirdi9 kişi ölmezdi” diye konuştu.

Öztürk, yığın liç metoduyla gerçekleştirilen madencilikte dünyada şimdiye kadar 2 kazanın meydana geldiğini, bunlardan birinin Kosta Rika’da başkasının ise İliç’te yaşandığını aktardı.

Madenlerde görevlendirilen mühendislerin yeterliliğine bakılmadığını savunan Öztürk, “Mühendislerin deneyim ve iş bitirmesine bakmak gerekiyor.” tabirini kullandı.

Öztürk, yığın liç alanlarına ilişkin bir eksiklik gördüklerini söyleyerek, şöyle konuştu:

“Yönetmelikte her şey açık olabilir ama uygulamada net olmayabilir. Bunları denetleyecek yetkili, tesirli bir kurum söylediği söz edilen değil. Buraya giren şeyle çıkan şey arasındaki proses kontrole tabi değil. Kontrol sisteminde, bizim anladığımız kadarıyla, 2-3 aydır bu sürece bakıyoruz, neresinde eksiklik vardır diye anlamaya çalışıyoruz. Kontrol düzeneğinin ortasından kaçıyor burası, yığın liç alanının jeoteknik şartlarını denetleyecek bir düzenek biz göremedik.”

“Hiçbir kitle hareketi habersiz gelmez”

İstanbul Teknik Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ömer Ündül de “Hiçbir kitle hareketi habersiz gelmez. Orayı titiz bir şekilde incelerseniz, kısa vadede yahut uzun vadede tedbir alınabilecek kadar zaman tanır bize. Burada da jeoradar dataları var.” tabirini kullandı..