AKP 8. Olağan Kongresi: Teşkilatlardaki değişim parti yönetimi ve kabineye de yansıyacak mı?

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, 22 yıllık iktidarında partisinin ikinci sırada tamamladığı 31 Mart yerel seçimlerinin akabinde “Milletin sınıfta bıraktığını, baş tacı yapacak değiliz” diyerek parti takımlarında değişim mesajı verdi. 14 Mayıs 2024’deki bu konuşmanın akabinde, yalnızca teşkilat, genel merkez takımları değil, kabinede de geniş kapsamlı değişime gideceği beklentisi epey yüksekti. Geçmiş yıllardaki uygulamalarına bakıldığında bu bahiste tepkisel ya da ani kararlar vermediği bilinen Erdoğan, bu değişimi 23 Şubat’a çektiği partisinin 8. Olağan Büyük Kongresi’ne erteledi. Adalet ve Kalkınma Partisi, hafta sonu yapılacak olan İstanbul kongresiyle kent kongrelerini tamamlayacak. 23 Şubat’ta yapılacak olan ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın tek genel başkan adayı olacağı kongrede, parti yönetimi takımlarında kapsamlı değişim bekleniyor. Bu değişimin, kabineye de uzanabileceği kulislerde uzun müddettir konuşuluyor.

Teşkilatlarda neler değişti?
Erdoğan seçim sonrasında yaptığı açıklamalarda teşkilatlar ve parti idaresinde kapsamlı değişiklik mesajları verdi. AKP kaynaklarının verdiği bilgiye göre tamamlanan kent kongrelerinde değişim yüzde 75’ler düzeyinde. İlçe kongrelerinde ise değişim oranı 60’a yakın oldu. Bayan ve Gençlik Kolları’nda da liderler değişti.

Parti yönetimi ve kabinede değişim senaryoları
Cumhurbaşkanı Erdoğan 2023 seçimlerinde, parti tüzüğünde yer alan üç dönem kuralını büyük oranda işletmiş ve parlamentodaki değişim oranı yüzde 65’i bulmuştu. 7 Ekim 2023’te yapılan 7. Olağanüstü Kongre’de partinin en büyük karar olma organı olan Merkez Karar Yönetim Heyeti’nin (MKYK) üçte ikisine yakını değişmiş, lakin partinin “icracı” organı olan Merkez Yürütme Konseyi’nde (MYK) değişim sınırlı kalmıştı. Parti kulislerinde ise kongredeki değişim oranları ve bunun kabineye uzayıp uzamayacağı konusunda farklı tahmin ve senaryolar konuşuluyor. AKP kulislerinde konuşulan parti yönetimi, kabine ve TBMM kümesinde yapılacak değişikliğe ilişkin konuşulan seçenekler şöyle:

“Eş vakitli değişim olabilir”
  Bu görüşü savunanlar, Mayıs’ta yapılması planlanan kongrenin 23 Şubat’a çekilmesini kapsamlı bir değişimin işareti olarak yorumluyor. Erdoğan’ın kabine dışında kalacak bazı isimleri parti idaresine almak için kongreye birkaç gün kala kabine revizyonuna gidebileceği ifade ediliyor. Bazı AKP kurmayları ise kongre ile MKYK’ningün toplanarak, yeni MYK’nin belirlenmesini yüksek mümkünlük görüyor. Kabine değişimi tartışmalarına son vermek için de benzer akşam, kabinede gidilebileceğini ifade ediyor.

MYK’ye ‘parti hafızası’ freni gelebilir” mi?
Kulislerde kapsamlı değişiklik beklentisi dile getirilse de BBC Türkçe’ye konuşan kimi AKP kurmayları, MYK’de değişim sınırlı kalabileceğini savunuyor. Kongre’de seçilecek MKYK’de kapsamlı değişikliğe gidebileceği ve bu değişim oranının teşkilatlardaki değişim oranlarına denk gelebileceği fakat bunun MYK’ye yansımayabileceği vurgulanıyor. Bu görüşü savunanlar, Erdoğan’ın MKYK’de “üç dönemi” tamamlayan ya da çok uzun süre görev yapan birtakım isimlerle yollarını ayırabileceğini lakin “parti hafızasını” korumak için MYK’de daha dar kapsamlı bir değişiklikle yetineceği kestirimini dile getiriyor. MYK’de en uzun görev yapanlar arasında Siyasi İşler Başkanı Hayati Yazıcı, Teşkilat Başkanı Erkan Kandemir ve Seçim İşleri Başkanı Ali İhsan Yavuz yer alıyor.

“Teşkilatlardaki değişim, MYK’ye da yansır”
Ancak birtakım kaynaklar, karşıtı görüşü savunuyor.

Erdoğan’ın çeşitli açıklamalarında her kademede değişim olacağı mesajını verdiğini anımsatan kimi partililer, “Olağanüstü kongrede, MKYK’de büyük oranda değişim oldu ama esas karar süreçlerinde tesirli olan MYK üyeleri değişmedi. Üzerinden 31 Mart seçimleri geçti ve parti ikinci sırada bu yarışı tamamladı. O nedenle, kongrede yalnızca sayısal değil, niteliksel de bir değişim göreceksiniz” değerlendirmesini yapıyor. Bu çerçevede 16 üyeli MYK’nin en az 10’un değişebileceği iddia ediliyor. Partinin Meclis kümesinde da değişikliğe gidilmesi sürpriz görülmüyor.

“Kabinede sınırlı değişim olabilir”
Kulislerde dile getirilen bir öteki iddia ise kapsamlı kabine değişiminin daha sonraya kalabileceği yönünde. 31 Mart yerel seçimlerinden sonra da kabine revizyonu iddialarının gündeme geldiğini belirten birtakım AKP kurmayları, bunun Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile sınırlı kaldığına dikkat çekiyorlar. Başkanlık sistemine geçilmesinden sonra Erdoğan’ın revizyonu 2023 seçimleri sürecinde yaptığı, bunun dışında toplu bir kabine değişikliği yapmadığı anımsatılıyor. Bu görüşü savunanlar kabine değişikliğinin, Kartalkaya’daki otel yangını sonrasında MHP lideri Devlet Bahçeli’nin de isim vermeden eleştirdiği Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ve birkaç bakanla sınırlı kalabileceğini, Erdoğan’ın kabine değişikliklerini vakte yapabileceğini iddia ediyor.