Ali Koç: Doğru politika ve sabırla sorunlar aşılır, yeter ki kendi kalemize gol atmayalım

Kültürel zenginlik insan gelişimi için sınırsız bir kaynak. Bunun avantajlı istikametleri olduğu kadar dezavantajları da var. Bir defa unutmamamız gereken en temel unsurlar vatanını, milletini ve bayrağını sıkı sıkı korumak, sahiplenmek.

Kendinize bir yol gösterici arıyorsanız o yolu Mustafa Kemal Atatürk’ün müsaadeden giderek bulabilirsiniz. Umudunuzu kaybetmeyin ve kendinizi geliştirin. Özel yeteneklerinizi keşfedin yeni şeyler denemekten korkmayın, başarısız olmanın öğrenme sürecinin bir kesimi olduğunu unutmayın.

– Atlantik’i geçerken babanız Rahmi Bey’in yanında olmayı istediniz, aklınız onda kalacağına risk almayı seçtiniz. 21 günlük bu süreci hatırladığında, 21 gün sana uzun gelmedi mi? Ben sizden yıllar sonra 9 günde geçtim, bu sürede bile zorlandım. ama çok eğlenceli olmasa bile öğretici idi. Siz bu süreçte neler öğrendiniz.

Bu seyahatte bilhassa disiplinli olmayı öğrendik. Teknedeki herkesin bir görevi ve bu görevleri yerine getirmenin belli stleri vardı. Lakin öğrendiğim en çok önemli şey; denizle latife olmayacağı!

İş Hayatınız ve Koç Holding hakkında konuşacak olursak

– Koç grubu hayli kurumsal yönetilen bir holding ve yeniden kurumsal yönetilen şirketlerden oluşuyor. Hem Holding’de başkan vekili olarak çalışıyor, hem de birçok koç şirketinde yönetim kurulu üyesi olarak bulunuyorsun. Fenerbahçe Başkanlığı ile zaman kullanımın değişti mi? Zaman idaresini nasıl yapmaya başladın, daha fazla mı delege ediyorsun, aklın artta kalıyor mu?

2018’de göreve geldiğimde önceliğim Fenerbahçe idi, Holding şirketlerindeki görevlerime daha az zaman ayırıyordum ve zaman içinde bunu dengeleyeceğimi düşünmüştüm. Geldiğimiz nokta prestiji ile Fenerbahçe ve hala sorumlu olduğum şirketlere aşağı yukarı vakti ayırabiliyorum.

Zaman idaresindeki en çok önemli fark, gece geç vakitlere kadar çalışmak zorunda kalmamız. Sonuçta, en büyük zaman fedakarlığını ailemden ve özel hayatımdan yapmak durumundayım.

– Gün içinde “iyi olma” halinize katkı sağlayacak, iş ve özel hayatını istikrarda tutmana destek olacak “kısa bir mola” diyebileceğiniz kendine özel anlar yaratabiliyor musun?

Bunun için çok fazla vaktim olmuyor açıkçası. Ailemle birlikte geçirdiğim vakitler bana en iyi gelen, beni motive eden vakitler oluyor.

İyi olma halime en büyük katkı sağlayacak öge ailemle harcayabileceğim kaliteli zaman.

Milli maç ortaları ise gerek özel gerekse iş seyahatlerimi yapabilmek açısından en büyük imkan benim için.

Gün içerisinde ise bir yerden bir yere giderken trafikte 15 – 20 dakikalık uykular yararlı oluyor.

Jenerasyon konusu hep tartışılıyor. Her devirde yeni bir nesil geliyor, Baby boomer’lar, x’ler, y’ler, z’ler… Şu anda mesela odak Z kuşağında. 2012 ile birlikte Alfalar geldi. 2025’te Beta’lar gelecek. Nesil konusu her seferinde çözülmesi gereken bir sorun aksettiriliyor. Biz Koç Topluluğunda mevzuya bu türlü bakmıyoruz. Bugün her 5 çalışma arkadaşımızın 4’ü Y ve Z jenerasyonundan.

Farklı jenerasyonlar iş ömrüne, teknolojiye, hayata ahenk sağlama noktasında elbette ayrışabiliyor. Kuşakların farklı beklentileri olması hayatın olağan akışıyla uyumlu. Çok Önemli olan bu beklentilere nasıl yanıt verdiğiniz, burada sorumluluk patronda. Şimdiki gençlerin iş hayatından beklentileri bizden çok farklı. Genç arkadaşlarımız çok yetenekliler, öğrenmeye çok açıklar, teknolojinin kalbinde doğup büyümüş bizden çok farklı bir jenerasyonla karşı karşıyayız.

Her şeyin bu kadar süratli olduğu, değişim ve dönüşümün her geçen gün arttığı bir dünyaya gözlerini açan bir jenerasyondan söz ediyoruz, bu açıdan ben onları haklı buluyorum. Gençlerin ihtiyaç ve beklentilerini doğru anlamak, onlara gerekli fırsat ve fırsatları yaratmak kurumların ve önderlerin çoğu zaman ana odak alanlarından biri olmalı.

Diğer bir husus değişen dünyaya ahenk sağlamak. Bu husus genç yaşlı ayrımından bağımsız herkes için geçerli. Otomasyon, yapay zeka ve dijital teknolojilerle birlikte, yaptığımız işlerin içerikleri, çalışma formlarımızı değiştiriyor. Bu aslında yeni bir durum da değil.

Teknolojik değişim iş hayatını çoğu zaman dönüştürdü, insanlar işsiz kalmadı. Yeni hünerler kazandı. Hatırlarsınız 90’larda bankacılık sektöründe ATM’lerin yaygınlaşması ile birlikte tüm iddialar banka şubelerinde çalışanlara gerek kalmayacağı, makinelerin insanların yerini alacağı tarafındaydı.fakat ne oldu, beklentinin bilakis gişe vazifelileri müşteri temsilcilerine dönüştü; işlerinin yapısı ve içeriği değişti. Manuel, operasyonel aktiviteler yerini daha katma değerli işlere bıraktı. Bundan Ötürü teknolojideki yıkıcı dönüşümlerin en çok önemli tesirini istihdam olarak görüyorum. Gelecekte kimi işler tamamen yok olurken, orijinal rol ve hünerler hayatımıza girecek. Araştırmalar bunu söylüyor.

Gençlerin beklentileriyle uyumlu fırsat ve fırsatlar yaratmanın, yaşından ve deneyiminden bağımsız herkesin fikirlerini dile getirebildiği özgür bir iş ortamı oluşturmanın kurumların ve önderlerin sorumluluğunda olduğundan bahsetmiştim.

Bununla birlikte nesillerin birbiriyle uyumlanarak bir harmoni içerisinde çalışabilecekleri iş ortamını sağlamak da gerekiyor.

Merhum Vehbi Koç’un sevdiğim bir söylediği söz vardır: “Başarı oburlarının geçirdiği deneyimlerden yararlanmaktır” der. Hakikaten de bu bu türlü. Şirketlerin muvaffakiyetinde geçmişteki deneyimlerin kıymeti öteki bir şeyle mukayese edilemez.

Yılların getirdiği bilgi birikimi, geçmişte birçok kriz ve problemle başa çıkmış olmak, süreçlere hakimiyet, çok önemli iş ilişkileri, daha çok sayabilirim.

Dolayısıyla buradaki tecrübesi ve bilgi birikimini genç jenerasyonlara aktarmak, onlara birer rehber olmak açısından deneyimli arkadaşlarımızın tertipte çok önemli bir yeri var.

Yönetim Kurulu var, yönetim kurulu var! Batıda bilhassa Amerika’da yönetim şuralarının oluşumu ve işleyişi şirketlerin muvaffakiyetinde büyük rol oynar. Kimi kültürlerde ise yönetim heyetleri sembolik oluşturulur, sembolik toplanırlar ve pek fazla katkıları olmaz. Aslında, yönetim heyetlerinin oluşum biçimi ve işleyiş üslubu biraz şirketin gerçek manada ne kadar kurumsallaştığına bir işarettir.

Dolayısıyla, birtakım yerlerde yönetim şuraları büyük katma değer yaratır, bir diğer yerde ise hiçbir tesiri olmayabilir.

Yönetim kurulu performans ölçümü hiç de kolay değildir. Buradaki temel gösterge şirketin genel başarısıdır.

– Sence başarılı ve başarısız şirket nedir? Bu şirketlerin en göze çarpan özellikleri nelerdir?

Başarılı bir şirket olmak, topluma yarar sağlamayı hedefleyen bir vizyonla başlar. Bu vizyon, sırf şirketin amaçlarını değil, benzer vakitte çalışanların ve paydaşların çıkarlarını da gözetmeli. Değişime ve dönüşüme açık, dinamik bir yapıya sahip olmak da gerekiyor. Geçmişte inovasyonlara ayak uyduramayan ve değişime direnç gösteren birçok şirketin bugün operasyonlarına son verdiğini görüyoruz.

Ancak, muvaffakiyet için bir kişinin maksadın peşinden koşması kâfi değil. Muvaffakiyet, ekip olarak bireylerin birlikte çalışmasıyla kazanılır. Bunu mümkün kılan en çok önemli faktörün ise, oluşturulan bu vizyon ve kültürü içselleştirmiş, iletişim kurabilen, bağlı ve motive çalışanlar olduğuna inanıyorum.

– İyi bir lider ve iyi bir çalışan olmak konusunda derhal hayata geçirilebilecek üçer tavsiye vermek istesen bunlar neler olurdu?

İster lider ister çalışan olsun; çok önemli olan, unvanlardan bağımsız iyi insan olmak, adil olmak, merhametli olmak, kendine yapılmasını istemediğin bir şeyi diğerine yapmamak benim için her şeyin başında geliyor.

“İyi insan olmak” söylemesi kolay olsa da içi pahalar ile buluşmadığı sürece çok da mana ifade etmiyor.

Bu sebeple şahısların hayattaki duruşları, taşıdıkları bedeller ve bu bedelleri davranışlarına nasıl yansıttıkları çok önemli.

Liderlere tavsiye konusuna gelecek olursak, bir lider emniyetli ve tesirli olmak için ilk olarak şeffaf olmalı. Şeffaflık, güveni getirir.

Ekibine karşı açık iletişim kurmalı, onlara net ve dürüst bir şekilde yaklaşmalı.

Liderler kendilerini daima geliştirmek için gayret sarf etmeli. Rahata alışmak, kendini geliştirmemek, yenilememek; özetle konfor alanını muhafazaya çalışmak kültürü şirketler için uzun vadede büyük risk oluşturur.

Ve son olarak, adaleti asla göz arkası etmeyin. Kararlarınızda adil olun, herkese eşit aralıkta durun. Her durumda adil davranan bir lider, takımın itimadını kazanır ve bu güven, uzun vadede hem lideri, hem ekibi hem de içinde bulundukları kurumu güçlendirir.

Bir çalışan olarak, yalnızca işi iyi yapmak yetmez. İyi bir çalışan, özgüveni, yaptığı işe olan tutkusu ve sahip olduğu unsurlarla öne çıkar.

Özgüvenin burada rolü büyük. Çalışma arkadaşlarımız fikirlerini cesurca ifade edebilmeli, gerektiğinde beni eleştirmeli. Bu iş hayatlarında çok değerli bir özellik zira lakin kendine güvenen biri, daha iyisi için yapan bir tenkit sunabilir. Ve işini tutkuyla yapan biri lakin daha iyisi için eleştirir. İşini severek yaptığında, işinizi yalnızca görev olarak değil, bir değer olarak görmeye başlarsınız.

– Liderlik şeklin hangisi: Otokratik mi, bürokratik mi, diplomatik mi, demokratik mi?

Liderlik, günümüz dünyasında sıkça konuşulan, üzerine çokça düşünülmesi gereken bir kavram. Lakin liderliği kesin çizgilerle sınırlı tanımlar üzerinden kıymetlendirmek yerine, her birimizin kendi tecrübeleriyle oluşturduğu özgün bir yaklaşım olarak ele almayı daha doğru buluyorum.

Benim liderlik usulümde eleştirmek, sorgulamak çoğu zaman var, ama benimle aynı fikirde olmayan çalışma arkadaşlarımın yeri geldiğinde benim fikirlerimle ilgili olumsuz geri bildirim vermesini, beni eleştirmesini de isterim ve önemserim. Bu şekilde davranan arkadaşlar ile daha rahat çalışırım.

Her düzeyden herkesin görüşlerini özgürce ifade edebilmesi bizi muvaffakiyete götürür. Bu yüzden, çalışma arkadaşlarımı cesurca fikirlerini paylaşmaya, eleştirmeye teşvik ediyorum. Ülke kültürümüzde bu yaklaşım çok benimsenmese de teşvik etmeye çalışıyoruz.

Bu kıymetler etrafında şekillenen bir takımla çalışmayı tercih ediyorum. Ben de bu sebeple, çalışma arkadaşlarımı iyi tanımaya, anlamaya, onlarla sadakat ve güven üzerine bir ilgi tesis etmeye ihtimam gösteriyorum.

“Fedakarlık ve özveri” de benim için büyük mana taşıyan kavramlar. Prensiplerine sadık, kendini daima geliştiren, kurumuna bağlı olan insanlarla çalışmak çoğu zaman daha keyifli oluyor.

– İş ortamında tenkide hoşgörülü müsün? Yoksa …?

Günümüz iş dünyasında, özgüven sahibi şahıslarla çalışmanın ve onların fikirlerini dinlemenin ehemmiyeti büyük. Az önce belirttiğim; benim eleştiren, sorgulayan bir tarafım var,fakat çalışma arkadaşlarımın da yeri geldiğinde benim fikirlerimle ilgili olumsuz geri bildirim verebilmesini isterim ve bu hususta onları cesaretlendirmeye ihtimam gösteririm. Bahadır, eldivensizce, şeffaf konuşan insanlar ile çalışmak çok daha kolay benim için.

– Teknoloji ve dijital dönüşümün yani dijitoloji ve inovasyonun iş dünyasındaki artan rolü hakkında ne düşünüyorsun? Son geldiğimiz nokta yapay zekâ teknolojilerinin tüm iş yapış biçimlerini etkilemesi oldu. Koç Holding’in bu bahisteki vizyonu nedir? Teknolojinin değişik alanlarına yaptığınız yatırımlar, elektrikli araç ve pil konusundaki yatırımlarınız ve bu yatırımların geleceği konusunda biraz bilgi verebilir misin? Bu mevzuda son olarak da şunu sorayım: Türkiye’de teknoloji ve inovasyon konusunda treni kaçırdı mı? Yoksa hala şansımız var mı?

Teknoloji yatırımlarımız, yalnızca bugünün değil, geleceğin de gereksinimlerine karşılık verecek şekilde planlanıyor. Elektrikli araçlar ve pil teknolojileri gibi yenilikçi alanlara yaptığımız yatırımlar, çevresel sürdürülebilirlik amaçlarımıza ulaşmamıza yardımcı olurken aynı vakitte ülkemizin ekonomik kalkınmasına da katkıda bulunuyor. Bu yatırımlar sayesinde Türkiye’nin enerji bağımsızlığına katkıda bulunarak karbon ayak izimizi azaltmayı amaçlıyoruz.

Dijitalleşme stratejilerimiz kapsamında, sanayi 4.0 uygulamalarından bulut bilişim tahlillerine kadar geniş bir yelpazede projeler yürütüyoruz. Ayrıyeten start-up ekosistemini destekleyerek yenilikçi fikirlerin hayata geçmesine imkan tanıyoruz. İnovasyon kültürünü organizasyonumuzun her düzeyine entegre ederek çalışanlarımızın yaratıcı düşünmesini teşvik ediyoruz.

Sonuç olarak, Koç Topluluğu’nda bizler, dijital dönüşümde lider olma yolunda, ülkemizin küresel rekabet gücünü artıracak projelere imza atıyoruz. Teknoloji trenini hala yakalayabiliriz; hala büyüyen fırsatlarla dolu bir dünyada doğru stratejilerle güçlü bir pozisyon elde etme şansımız var tabii ki.

– Çocuklarına iş dünyası ya da hayat hakkında vermek istediğin en çok önemli tavsiye nedir?

Ben çocuklarıma tek bir mevzuda telkinde bulunuyorum; o da iyi insan olmaları ve iyi insan olmaları için gösterdiğim tek yol “kendinize yapılmasını istemediğiniz bir şeyi diğerlerine yapmayın”.

Bunun dışında her aile gibi biz de ortamızda pek çok mevzuyu değerlendiriyor, tartışıyor, istişare ediyoruz. Yeri geliyor onlar bize yol gösterici oluyorlar, yeri geliyor biz onlara…

– Bugüne kadar Koç Holding içinde olduğunuz yahut olmadığınız birçok sosyal sorumluluk projesi yaptı. Seni en fazla etkileyen ve ilham veren hangisi oldu?

Ancak tabii ülke olarak Şubat 2023’te yaşadığımız büyük sarsıntı felaketine başka bir başlık olarak bakmak gerekir.

Koç Topluluğu olarak, zelzelenin ilk gününden itibaren halkımızın yanında olduk ve hala olmaya devam ediyoruz. İnsan gücümüzü, tedarik ve lojistik imkanlarımızı devreye sokarak AFAD ile iş birliği içerisinde Adıyaman, İskenderun, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya’da toplam 5 bin konteynerden oluşan ve 20 bin kişinin yaşadığı Umut Kentleri kurduk. Bu alanların yalnızca barınma değil, eğitim, kültür, sanat ve spor sosyal gereksinimlere da yanıt vermesine ihtimam gösterdik. Hem Topluluğumuzun büyük bir sinerji içerisinde bu projeyi hayata geçirmiş olması, hem de tüm sosyal donatılarıyla hayatın her alanını destekliyor olması nedeniyle bu projemizin özel bir yeri olduğuna inanıyorum.

– Sürdürülebilirlik iş dünyasının çok önemli gündemi. Küresel pazarlarda rekabet eden markaları, şirketleri olan Koç Holding’in bu mevzuda çok önemli tedbirler aldığını, projeler uyguladığını biliyoruz. Bu kaçınılmaz. Ben size Ali Koç olarak soruyorum: İklim değişikliği ve global ısınmanın bu kadar “açık ve yakın” tehlike olduğuna inanıyor musun? Fosil yakıt tüketiminin azaltılması, karbon monoksitin azaltılması tedbirlerle global ısınmanın önüne geçilmesi konusu ne kadar ilintili? Bildiğiniz gibi çok farklı görüşler var bilim adamları arasında…

İklim değişikliği ve global ısınmanın söylendiği kadar yakın olmasa da çok açık bir tehdit olduğunu düşünüyorum.

Elimizdeki mevcut imkanlar, teknoloji ve alternatif kaynakların öngörülebilir bir zaman çerçevesinde fosil yakıtlara olan bağımlılığımızı sonlandıracağını hiç düşünmüyorum. Bununla birlikte, gidişat kesinlikle iç açıcı değil ve çok uzun vadeli perspektif ile bu sıkıntıların ele alınması gerekir, lakin unutmayalım ki siyaset hep çok daha kısa vadeli maksatlar etrafında dönüyor.

– Şu anda Türkiye iktisadının mevcut durumu hakkında ne düşünüyorsunuz? Zorlukları aşıyor muyuz? Daha fazla neler yapılabilir?

2023 yılındaki ikili seçimler sonrasında iş başına gelen Sayın Mehmet Şimşek liderliğindeki ekonomi yönetimi, öncelikle uygulanmakta olan ekonomi siyasetini, kendi tabirleriyle, daha rasyonel bir yere oturtmayı hedefledi. Evvelki devirdeki alışılagelmemiş ve öngörülebilirliği çok düşük siyasetler yerine, daha klâsik, rasyonel ve öngörülebilir bir ekonomi siyaseti çerçevesi benimsendi.

Bunlar kadar sıkı olmasa da kamu maliyesinde de daha disiplinli bir yaklaşım benimsenmeye çalışıldığını görüyoruz. Tüm bunların sonucunda Mayıs’ta yüzde 75’i aşan yıllık enflasyon, Ekim’de yüzde 48’e kadar geriledi.

Enflasyondaki düşüşün kademeli bir şekilde önümüzdeki yıllarda da devam etmesi hedefleniyor. Enflasyondaki gerilemenin nispeten yavaş olmasının nedeni, Hükümet’in büyümeden çok fazla feragat etmek istememesi olarak açıklanıyor. Enflasyonla büyüme arasındaki bu hassas istikrar tutturulabilirse, bir öteki deyişle iktisatta yumuşak inişi başarabilirsek, 2026’dan itibaren Türkiye’nin yeni bir büyüme atılımına başlamak için uygun bir tabanda olacağını düşünüyorum.

Doğru siyasetleri sürdürebilir ve sabır gösterebilirsek bu zorlukları tabii ki aşacak her türlü potansiyele sahibiz, kâfi ki kendi kalemize gol atmayalım.

Dünyada fevkalade bir likidite var ve bu para gidecek inançlı limanlar arıyor. Biz de ülke olarak yatırımcı nezdinde inançlı bir liman olarak kendimizi pozisyonlamak için ne gerekiyorsa yapmalıyız.

– Koç Holding aynıi büyük bir şirketler kümesini yönetirken iktisattaki dalgalanmalara (kur, enflasyon, yüksek faiz) karşı nasıl stratejiler uyguluyorsunuz?

Ekonomideki dalgalanmalara ülke olarak çok alışığız. Biz de Topluluk olarak yıllardır kazandığımız tecrübeleri işlerimizi ve bilanço yapımızı sağlam tutma konusunda kullanıyoruz. Zorlukların arttığı devirlerde nakit akışlarının yönetimi çok önemli. Her zaman söylendiği gibi, bir şirketi borç batırmazfakat nakit kıtlığı batırır.

Bunun yanı sıra, risk yönetimi de bizim iş kültürümüzün ayrılmaz bir kesimi. Risk idaresini hem finansal riskler hem de bilanço çeşitlendirmesi olarak ayırmak lazım. Farklı dinamikleri olan farklı kesimlere yatırım yapmak, yurtiçi-yurtdışı gelir istikrarını her daim gözetmek, işlerimizin coğrafik dağılımı küresel konjonktürü de doğru okuyarak daima takip etmek çok önemli.

– Dünya ekonomisi pandemi, dijitalleşme ve Çin-ABD arasındaki global ticaret savaşları büyük dönüşümleri hala yaşıyor. Sence bu dönüşümler Koç Holding için hangi fırsatları ve riskleri barındırıyor?

Soğuk savaş sonrasında kurulan uluslararası liberal ekonomik düzen son yıllarda darbe üstüne darbe aldı. Pandemi, Ukrayna-Rusya savaşı, teknoloji ve ticaret savaşları ve son olarak Gazze’de yaşanan insani dram, birçok ülkenin daha müdafaacı ve devlet müdahalesine fırsat veren siyasetler uygulamasına neden oldu. Globalleşme tahminen bitmedi ama çok önemli ölçüde form değiştirdi.

Türkiye olarak bu dinamikleri çok iyi okumamız gerekiyor. Coğrafik pozisyonumuz, AB ile mevcut gümrük birliği mutabakatımız, sağlam alt ve üst yapılarımız, çeşitlendirilmiş ve dinamik üretim kapasitemiz ve son yıllarda yaşlanmaya başlasa da hala genç nüfusumuz bizim için çok büyük bir potansiyel sunuyor.

– Türkiye’nin global iktisatta daha rekabetçi hale gelmesi için hangi alanlara öncelik vermesi gerekir?

Şu anda ABD ve Çin arasında çok büyük bir teknoloji savaşı yaşanıyor. Rusya ve Avrupa ülkeleri de dahil olmak üzere hiçbir ülke ABD ve Çin’in teknoloji alanındaki giderek artan hakimiyetine yanıt veremiyor. Türkiye olarak bizim en büyük önceliğimizin, devrimsel nitelikteki teknolojik gelişmeleri takip etmek ve bunları süratle ülkemizde yaygınlaştırmak olmalı. Bunun için devletin kendi yatırımlarından çok, istekli ve yetenekli gençlerimizin fikirlerini gerçeğe dönüştürmesine fırsat verecek start-up kültürünü geliştirici adımlar atması çok önemli.

Bir diğer çok önemli bahis, son yıllarda bilhassa bilgi teknolojileri ve mühendislik alanında eğitim almış gençlerimizin yurtdışına gitmeleri. Onların burada kalmalarını sağlayacak imkanları sunabilmemiz lazım.

Veriye dayalı değer yaratımı son yıllarda giderek ehemmiyetini artırıyor. Datayı toplama, bunları kullanılabilir hale getirme, sonrasında da ileri analitik formüllerle bu datadan değer yaratma konusunda çok heyecan verici örnekler var.

Biraz önce bahsettiğim, uluslararası rekabet artık ucuz işgücüne dayalı olmayacak. En azından Türkiye artık ucuz yarışından çıkmalı. Uluslararası rekabette öne çıkmak için mevcut teknolojileri en iyi şekilde kullanan, hatta bunları daha da geliştiren, çalışanlarından azamî randımanı alabilen bir ekonomik yapıya ulaşmamız lazım.

İleriye dönük olarak; besin, tarım ve lojistik bölümleri bugünden çok daha çok önemli ve öncelikli bölümlerin başında gelecek. Her iki alanda da ülke olarak rekabet avantajlarımız olduğuna inanıyor ve bu alanlara daha stratejik yaklaşmamız gerektiğini düşünüyorum.

‘FENERBAHÇE’NİN HAKKI YENDİ’

Fenerbahçe Kulübü Başkanı Ali Koç, Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkanı Murat Ülker’e spor gündemi hakkında da değerlendirmelerde bulundu.

İşte Murat Ülker’in soruları ve Ali Koç’un karşılıkları:

– Bugün itibariyle Ali Koç’un Fenerbahçeli imajından şad musun? Yoksa 2018’de başlayan Başkanlık sürecini “keşke hiç yaşamasaydım” dediğin oluyor mu? Futbolun bu kadar içine girdiğinize pişman mısın? Fenerbahçe Başkanlığı sana neler kattı, neye mal oldu?

Hayat, keşke diyecek kadar uzun değil. Fenerbahçe için yaptıklarımdan bir gün pişmanlık duymadım. Allah bana Fenerbahçe Spor Kulübü Başkanlık makamını nasip etti; bu makamda oturuyorsanız “keşke” değil “iyi ki” dersiniz.

Fenerbahçe Başkanı iseniz, zaten futbolun içine sonuna kadar girmek zorundasınız. Bu hususta pişmanlığım değil, üzgünlüğüm var. Üzgünüm; çünkü Türk futbol iklimi ne yazık ki hem daha berbata gidiyor hem de kutuplaşan bir toplumun daha da kutuplaşmasına sebep oluyor.

Üzgünüm, zira Başkanlık dönemimde göz göre göre pervasızca Fenerbahçe’nin hakkı yendi. Türk futbolundaki adaletsizlik ve haksız rekabetin boyutu artık herkes için aşikar.

Fenerbahçe Başkanlığı bana hem pek çok şey kattı hem de pek çok şeye mal oldu, ayrıntıları bu röportaja sığmaz!

– Bir müddettir Fenerbahçe maçlarında görünmüyorsun, sözcü olarak da ortalarda mahrum. Bu yeni bir strateji mi, yoksa…?

Bu sezon tüm maçları izliyorum. Bazen işlerimin yoğunluğu sebebiyle katılamadığım maçlar oluyor, fakat bu sezon mümkün olduğunca içerideki ve dışarıdaki maçlara katılım sağlıyorum.

Artık bu sezon Acun Bey, futboldan sorumlu yönetici olarak sözcülüğümüzü üstlendi. Medya dalındaki tecrübesiyle bu manada bize hayli yararlı oluyor ve daha çok onu görüyorsunuz. Yeri geldiği ve gerektiği zaman tabii ki ben de konuşacağım.

– Fenerbahçe sizin başkanlığınız sırasında başta Basketbol olmak üzere sporun nerdeyse her kısmında muvaffakiyetten muvaffakiyete koştu. Bu muvaffakiyetler bize yetiyor mu? Gaye tabii futbolda şampiyonluk. Bu bir çeşit takıntımız mı? Yoksa bunu kaşıyan spor kamuoyu mu? Başarıyı sadece futbol ligi şampiyonluğu olarak mı görüyorlar?

Biz Fenerbahçe Spor Kulübü olarak, “Dünyanın en büyük spor kulübü” mottosunu kullanıyoruz. Fliyet gösterdiğimiz tüm branşlarda, olması gerektiğii, şampiyonluğu hedefliyor ve bunda da her zamanmuvaffak oluyoruz. Dünyada bizim kadar çok amatör branşı ve bu branşlarda istikrarlı bir şekilde üst seviye başarısı olan bir spor kulübü daha olduğunu düşünmüyorum.

Ülkemiz ismine son üç olimpiyata en çok atlet yollayan kulübüz.

Futbolda muvaffakiyet olmadığı zaman ne yazık ki diğer branşlardaki başarımız gereğince değer görmüyor. Diğer bir deyişle, hiçbir branşta olmayan, olimpiyatlara çok sınırlı katkı sağlayan bir kulüp futbolda muvaffakiyet sağladığı zaman çok başarılı kabul edilebiliyor. Velhasıl, ülkemizde futbolda başarılı iseniz kâfi oluyor.

Aslında, futbolumuzdaki son 5 ve 10 sezon istatistiklerine baktığınız zaman Fenerbahçe pek başarılı ve bu istatistiklere karşın şampiyonluğu yoksa işte bu durum bahsettiğim haksız rekabetin diz uzunluğu olduğu futbol iklimimizden kaynaklanıyor.

– Daha önce de Fenerbahçe’de Yönetim Kurulu’nda yer aldınız ama son 7 yıldır Avrupa’nın sayılı büyük kulüplerinden, büyük bir tarihe sahip Fenerbahçe’nin başkanlığını yapıyorsunuz. Spor kulübü liderliği ile iş dünyası liderliği arasındaki büyük farklar ve aynılikler nelerdir? Hangi alanda daha fazla duygusal zeka hangisinde ise stratejik akıl gerekiyor?

Spor Kulübü ve iş dünyası liderliği arasında pek çok benzerlik olduğu aynıi siyah-beyaz kadar farklılıklar da vardır.

Futbol dünyası iş dünyasına göre çok daha dinamik ve günlük manada değişken. Bununla birlikte ülke nüfusunun çoğunluğunun ilgi ve bundan ötürü takibinde olduğu için büyük taraftar kitlelerine sahip kulüplerin başkanları ve yöneticileri siyasette bile görülmeyen bir baskı altındadır.

Milyonlar ile ifade edilecek eşsiz bir taraftar gücüne sahip olmanın büyük avantajları olmakla bir arada yanında çok büyük vazifeler barındırmaktadır. Yani şirketler yalnızca hissedarlarına hesap verirken bizler milyonlara hesap veriyoruz.

İstikrarlı ve sürdürülebilir muvaffakiyet için her iki alanda da sağlam ve sağlıklı finansal yapıya sahip olmak ve efektif marka yönetimi bence en çok önemli aynıliklerdir.

Duygusal zeka bence son derece çok önemli ve değerli bir kişilik özelliğidir ve hayatın her alanında doğru kullanımı çok büyük yarar ve avantaj sağlar.

– Bayan futbolu hakkında ne düşünüyorsunuz, planlarınız nelerdir? Türkiye’de futbol kulüplerinin daha iyi yönetilmesi ne kadar mümkün ? İşin ideolojisi mi eksik, organizasyon mu bozuk, süreçler mi bozuk; yahut hepsi düzgün de sorun toplum mu?

UEFA’ya göre orta ve uzun vadede Avrupa futbolunda en büyük büyüme ve gelişim bayan futbolunda yaşanacak. Bu bağlamda, bayan futboluna yatırım ve taraftar ilgisi olağanüstü bir şekilde arttı. Fakat bu alanda en gelişmiş ülkelerde bile hala ekonomisi zayıf.

Ülkemizde de bayan futbolunun ufak ufak gelişmesi çok sevindirici.

Türkiye’deki kulüplerin iyi yönetilmediği aşikar, daha iyi yönetilmesi ise son derece mümkün. Fakat, bunun gerçekleşmesi için tüm ekosistemin ve paydaşlarının topyekün değişmesi ve gelişmesi gerekir. Mevcut sistemin tüm kademelerindeki çarpıklıkları ne yazık ki herkesi son derece olumsuz etkiliyor.

Türkiye’de kulüplerin daha iyi yönetilmesi konusunda ise sıkıntıyı yalnızca kulüpler olarak pahalandırmak bize yanılgı yaptırır. Ülkemizde topyekün bir spor yapılanması yapmak gerektiği kantindeyim, liyakat bu manada parolamız olmalı. Bağımsız Federasyonlar, bağımsız yöneticiler ve en kıymetlisi sporun içinden gelen şahısların görevlendirilmesi ve sabırla istenilen kurumsal düzeylere ulaşılabilmesi hedeflenmeli. Bu hedefe ulaşmak için devletimizin de işin içinde olacağı 10 yıllık bir yol haritası belirlenmeli ve sabırla uygulanmalı.

– 2018’de ilk defa başkanlık koltuğuna oturduğunda klasik Fenerbahçe bedelleri ile çağın gerektirdiği yeni yönetim kıymetleri arasında bocalama yaşadın mı? Bir yandan kulübün kültürel mirasını korurken uygulamak istediğin yenilikçi yaklaşımlar konusunda nasıl istikrar kurdun? Bu mevzuda hangi liderlik marifetleri öne çıktı?

Fenerbahçe’nin kıymetleri son derece çağdaş ve ileri görüşlüdür. Bundan Ötürü çağın gerektirdiği yeni yönetim pahaları ile çelişki yaratacak bir durum söylediği söz edilen değildir.

Kulübümüzün kültürel mirasını korumak her Fenerbahçelinin görevi ve sorumluluğudur. Mirasımızı korumak yenilikçi yaklaşımların uygulanmasına bir mani değildir. Aslında en beğendiğim mottolardan biri “geçmişine sahip çıkmayanlar geleceğini de risk ederler”.

– Futbol kulüplerinin gelirleri ile masrafları arasında büyük farklar var. İnanılmaz derecede hesapsız kitapsız borçlanma var. Olağan bir işletme bu türlü borçlansa iki güne batar. Siz bu mali disiplini nasıl sağladınız? Zor oldu mu? Bu bahiste tüm kulüpler için yapılması gerekenler nelerdir?

Mevcut durumda, Fenerbahçe’nin futbol operasyonlarının gelir masraf istikrarı aslında çok sıhhatsiz değildir. Fliyet karı düzeyinde kesinlikle istikrar vardır. Fakat, geçmişten gelen ağır finansal borçların yarattığı faiz yükü eklenince vergi öncesi kar düzeyinde büyük ziyanlar söz hususudur.

Sağ olsun devletimiz kulüplerimize yardımcı olmak için türlü bankaların içinde bulunduğu bir borç yapılanmasına öncülük etti. Bu mutabakata göre her gelirimizin %50’si bankalara gidiyor ve takdir edersiniz ki kulüplerin günlük gereksinimlerini karşılaması ve sezon boyunca thhütlerini yerine getirmesi çok daha güçleşti. Bu yapılanmaya göre de %50 faiz ödüyoruz ki, bunu sürdürebilmek çok zor.

Evet, geçmişte çok hesapsız kitapsız borçlanmalar yapılmış, buna ilgili merciler de müsde etmiş. Bu duruma vaktinde müsde edilmeseydi süreç hiç bu noktaya gelmezdi. Yani yalnızca kulüpler sorumlu değil. Bugün çok daha net ve keskin kurallar ve süreçler var. Biz kulüp olarak daha disiplinli davranıyoruz, davranmak durumundayız. Çok zor oldu, olmaya da devam ediyor.

Ancak unutulmaması gereken çok önemli bir öge da son 6 yılda futbol iktisadını derinden ve olumsuz bir şekilde etkileyen yayın gelirlerinin 500 milyon dolardan 96 milyon dolara düşmesi, TL’nin durumu, faizlerin artması, verginin %15’ten %40’a çıkması, Spor Toto gelirlerinin olağanüstü düşmesi ve pandemi kulüplerin denetimi dışında gelişen ögelerdir. Bu etkenler kesinlikle göz gerisi edilmemeli.

– Takıma teknik yönetici seçmekle şirkete CEO seçmek aynı şey mi? Ya da iş yerine çalışan seçmekle takıma oyuncu seçmek aynı mı? Nedir bu seçimleri yaparken temel prensipleriniz?

Tabii ki değil, hatta çok, çok farklı. Ortadaki farklar saymakla bitmez, bundan ötürü burada ayrıntılarına girmeyeceğim.

Teknik Yönetici ve takıma oyuncu seçmek süreçlerinde çok daha fazla veri ve istatistik ve görsel tahliller kullanılıyor.