enflasyonemeklilikötvdövizakpchpmhp
DOLAR
35,9677
EURO
37,1790
ALTIN
3.307,49
BIST
9.951,65
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
İstanbul
Hafif Yağmurlu
6°C
İstanbul
6°C
Hafif Yağmurlu
Pazar Az Bulutlu
6°C
Pazartesi Yağmurlu
7°C
Salı Yağmurlu
7°C
Çarşamba Çok Bulutlu
9°C

Almanya’da fahri yargıca başörtüsü yasağı

Marcel Fürstenau Almanya’daki okullarda başörtüsü takma ile ilgili tartışmalar çok eski olmasına karşın, bahis her gündeme geldiğinde taraflar hâlâ fikirlerini hararetli bir şekilde savunmaya devam ediyor. Aslında bahis, Federal Anayasa Mahkemesi’nin …

Almanya’da fahri yargıca başörtüsü yasağı
14.07.2024 10:30
2
A+
A-

Marcel Fürstenau

Almanya’daki okullarda başörtüsü takma ile ilgili tartışmalar çok eski olmasına karşın, mevzu her gündeme geldiğinde taraflar hâlâ fikirlerini hararetli bir şekilde savunmaya devam ediyor. Aslında mevzu, Federal Anayasa Mahkemesi’nin, öğretmenlere başörtüsü takma yasağı uygulamasının Anayasa’da teminat altına alınan inanç özgürlüğüne aykırı olduğu tarafındaki kararı ile 2015 yılında kapanmış görünüyordu.

Ülkenin en üst mahkemesi, dokuz yıl sonra bugünlerde, siyasi ve toplumsal tartışmaların vazgeçilmez mevzularından olan başörtüsünü bir defa daha ele almak zorunda. Sebebi de başörtüsü taktığı gerekçesiyle fahri yargıçlık yapmasına izin verilmeyen bayanın mevzuyu Anayasa Mahkemesi’ne taşıması.

Kuzey Ren-Vestfalya’daki Hamm Yüksek Eyalet Mahkemesi, 2023 yılında fahri yargıçlığa seçilen bayanın başörtüsü taktığı gerekçesiyle söylediği söz edilen görevi yerine getiremeyeceğine hükmetti.

Mahkeme bu kararını, bir fahri yargıcın duruşma esnasında, devletin tarafsızlığını zedeleyeceği için görünür bir biçimde üstünde dini semboller taşıyamayacağı prensibi ile gerekçelendirdi. Lakin mahkeme vakitte davalının başörtüsü takmak suretiyle sorumluluğunu berbata kullanmadığını bildirdi. Diğer yandan mahkeme karar metninde kanunlar bazında bir ikilem içinde kaldığını şu sözlerle dile getirmiş oldu: “Temel haklarla korunan ibadet özgürlüğü ile fahri yargıçlık görevi esnasında devletin tarafsızlık unsuruna bağlı kalma hususlarının çarpışması…”

Almanya’da birtakım mahkemelerde görev alan fahri yargıçlar halk içinden, bu göreve talip olanlar ortasından dört yıllık bir süre için seçiliyor. Hukuk eğitimi yahut bilgisi aranmayan ve mahkeme heyeti içinde yer alarak davaları takip eden bu bireylerin varlığıyla, toplumun adalet sistemine olan inancının artması hedefleniyor.

Görevini yapmasına izin verilmeyen fahri yargıç, mahkemedeki ifadesinde, başındaki örtü ile inancı yahut dünya görüşü ile alakalı bir ifadede bulunmak istemediğini, başörtüsü takmayı yalnızca dini bir mecburiyet olarak gördüğünü dile getirerek; başörtülü bir fahri yargıcın, toplumdaki çeşitliliği yansıtacağını ve mahkeme kararlarına yönelik toplumsal kabulün bu sayede artacağını savundu. Ve Hamm’daki mahkemenin kararına itiraz ederek, Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.

Hukukçulardan fahri yargıca destek

Özgürlük Hakları Toplumu isimli bağımsız derneğin üyelerinden hukukçu Sarah Lincoln, DW’ye yaptığı değerlendirmede “Biz burada fahri yargıçlarla ilgili konuşuyoruz. Bunlar mahkemelerde toplumun tamamını temsil etmesi beklenen insanlar. Onlar cüppe giymiyor ve devletin tarafsızlık prensibine uymak zorunda olmayan özel şahıslar olarak algılanıyorlar” sözlerini kullandı.

Belli kümelerin dışlanması halinde bu durumun adalet sistemine olan güveni olumsuz etkileyebileceğini belirten Lincoln, “başörtüsü takan Müslümanlar da Alman toplumunun bir parçası” diyerek, bir insanın yalnızca kipa yahut başörtüsü taktığı için bağımsız ve adil bir yargıda bulunamayacağını düşünmenin doğru olmadığını söylüyor.

Koyu bir Katolik Hristiyan’ın bu tarafının dış görünüşünden anlaşılamayacağını vurgulayan Sarah Lincoln, “Bu da demek oluyor ki tarafsızlık kuralı genelde başörtüsü takan Müslüman bayanlarda devreye giriyor” diyor.

Lincoln, fahri yargıç koltuğunda oturan bir bayanın yalnızca gözleri açıkta kalacak şekilde çarşafa bürünmüş olması halinde ise durumun farklı kıymetlendirilmesi gerektiğini ifade ederek, “Sonuçta insanlar yüzleri ile mimikleri ile iletişim kurarlar” sözünü kullanarak, bu sebepten ötürü tamamen kapalı bir fahri yargıcın bu görevi yerine getirmeye uygun olamayacağını vurguluyor.

Anayasaya bağlılık konusunda kuşku varsa

Başkaları hakkında karar veren insanların, demokrasi ve temel haklarla ilgili unsurları benimsemiş olmaları gerektiğini dile getiren Lincoln, fahri yargıç adaylarının konuşmaları yahut kamuya açık beyanları sonucu anayasaya bağlılıkları konusunda kuşku oluştuğu takdirde, bu göreve kabul edilmemelerinin uygun olacağını dile getiriyor. Sarah Lincoln bu bağlamda, “Örneğin aşırı sağcılar yahut İslamcıların kendi zihniyetlerini verecekleri kararlara yansıtmaları böylelikle engellenebilir” sözünü kullanıyor. Lincoln, başörtüsü taktığı için hakkında fahri yargıçlık yapamaz kararı verilen ve mevzuyu Federal Anayasa Mahkemesi’ne taşıyan kişinin, bilhassa toplumsal angajmanı sebebiyle fahri yargıçlığa çok uygun biri olduğunu dile getiriyor.

Hukuki tartışmaya bahis olan ve mahkemede görev yapmasına izin verilmeyen şahsın öğretmen olduğu ve din kökenli aşırıcılık, Yahudi düşmanlığı, ırkçılık mevzularda konferanslar verdiği belirtiliyor. 

2006’da çocuğu dünyaya geldikten sonra annelik müsaadesine çıktığı için kısa bir süre öğretmenlik yapabilen davacı, Kuzey Ren-Vestfalya Eyaleti’nde, devlet okullarında çalışan şahıslara yönelik alınan dini semboller taşıma yasağı nedeniyle bir daha okullara dönemedi. Fakat eyaletin aldığı söylediği söz edilen yasak kararı Hristiyanlık sembolleri ile Batı dünyasının eğitim ve kültür kıymetlerini ve ayrıyeten geleneklerini kapsamıyordu.

Müslüman bayan öğretmen eyaletin yasak kararına karşın okullara müracaatlarda bulunsa da işe alınmadı ve 2008 yılında aldığı eğitimle aile terapisti oldu. Mesleğini değiştirdikten 16 yıl sonra inancı ve dış görünüşü sebebiyle, bu kere fahri yargıçlık yapması Alman devleti tarafından engellenen kişi, son umut olarak Alman hukuk sisteminin en üst merci olan Federal Anayasa Mahkemesi’nde davacı oldu.

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.