İstanbul
Hafif Yağmurlu
9°C
İstanbul
9°C
Hafif Yağmurlu
Perşembe Hafif Yağmurlu
11°C
Cuma Parçalı Bulutlu
13°C
Cumartesi Az Bulutlu
16°C
Pazar Çok Bulutlu
17°C
enflasyonemeklilikötvdövizakpchpmhp
DOLAR
37,9147 EURO
41,6664 ALTIN
3.721,55 BIST
9.860,29 Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
Avrupa nükleer savunmayı tartışıyor: Fransa ve İngiltere, ABD’ye alternatif olabilir mi?
Avrupa nükleer savunmayı tartışıyor: Fransa ve İngiltere, ABD’ye alternatif olabilir mi?
ABD Başkanı Donald Trump‘ın Avrupa ve NATO’ya ilişkin mesajları “nükleer şemsiye” tartışmalarını beraberinde getirdi.
Avrupa ülkeleri açıkça gelecekte Amerikan nükleer şemsiyesine güvenilip güvenilemeyeceğini tartışıyor.
Cevabı aranan soru ise ABD’nin nükleer müdafaa thhüdünden cayması halinde Avrupa’nın bunu ikame edip edemeyeceği.
ABD’den yapılan açıklamalarda nükleer caydırıcılık thhüdüne bağlılığın sürdüğü sinyalleri veriliyor.
Bununla birlikte Trump’ın öngörülemez olması ve ne olursa olsun bu thhüde bağlı kalacağının garanti olmaması bilhassa Avrupa ülkelerini yeni arayışlara itti.
Ve gözler NATO’nun ABD dışındaki iki nükleer gücü olan Fransa ve İngiltere’ye döndü.
Sayısal olarak karşılaştırıldığında Fransız ve İngiliz nükleer gücü ABD’ninkine oranla epeyce sınırlı.
Bu iki ülkenin nükleer gücü, mevcut güvenlik mimarisinde tamamlayıcı nitelikte.
Bu da ABD’nin nükleer thhüdünden ansızın vazgeçmesi halinde bu iki ülkenin uygulanabilir bir tahlil yaratmalarının pek mümkün olmayacağı yorumlarına neden oluyor.
Almanya’dan talep geldi
Avrupa’da nükleer savunmayı gündeme getiren açıklama 20 Şubat’ta kısa sürede Alman Şansölyesi olması beklenen Friedrich Merz’den geldi:
“İngilizler ve Fransızlarla, yani iki Avrupa nükleer gücüyle, nükleer paylaşım ya da en azından nükleer güvenliklerinin bizim için de geçerli olup olmadığı konusunda görüşmeler yapmamız gerekiyor.”
Bugüne kadar güvenlik garantileri için yalnızca NATO ve ABD’ye güvenen Almanya, hiçbir zaman Fransız nükleer şemsiyesinin muhafazasını istemedi.
Almanya’nın, İkinci Dünya Savaşı geçmişi nedeniyle nükleer silah edinmesi yasak.
Bununla birlikte NATO’nun silah paylaşımı düzenlemelerinde yer alıyor ve topraklarında Amerikan nükleer başlıkları konuşlandırılmış durumda.
Merz, İngiltere ve Fransa’yla görüşme niyetinde olsa da şimdi Amerikan nükleer şemsiyesinden tamamen vazgeçmek istediğine ilişkin bir sinyal vermedi.
Macron: Stratejik tartışmayı açıyoruz
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Merz’in davetini karşılıksız bırakmadı.
Ülkesinin nükleer caydırıcılığını Avrupalı müttefiklere yayma fikrini, şu sözlerle duyurdu:
“Müstakbel Alman Şansölyesinin tarihi davetine cevaben, Avrupalı kıtasal müttefiklerimizin caydırıcılığımız yoluyla korunmasına ilişkin stratejik tartışmayı açmaya karar verdim.”
Aslında Macron, Şubat 2020’de de bir görüşü dile getirmiş, Fransız nükleer caydırıcılığının Avrupa boyutu üzerinde düşünmenin vaktinin geldiğini söylemişti.
Avrupalı ortaklar arasında ortak nükleer tatbikatların yanı sıra stratejik bir diyalog önerisi de aynı periyotta gündeme gelmişti.
Şimdi yeni olan ise o zaman bu fikirle ilgilenmeyen Avrupa ülkelerinin bu yönde talepte bulunmaları.
Fransa nükleer gücü paylaşır mı?
Paris, başından bu yana Avrupa’nın savunma ve güvenlik mimarisini ilgilendiren kararların Avrupa dışındaki aktörler tarafından alınmaması gerektiğini savunuyor.
Fransız nükleer doktrini, cumhurbaşkanının Fransa’nın “hayati çıkarlarının” tehlikede olduğunu düşünmesi halinde büyük bir nükleer müdahale tehdidi üzerine inşa edildi.
Bu doktrin, nükleer karar alma sisteminin bağımsızlığını odakta tutuyor.
Yaklaşık 300 nükleer başlığa sahip olan Fransa, NATO’nun nükleer planlama kümesinde yer almıyor.
Macron’un önerisi iç siyasette şimdiden önemli tenkitlere neden olmaya başladı.
Her ne kadar nükleer gücün paylaşımından bahsedilse de sonuçta paylaşılacak bir öge söylediği söz edilen değil.
Fransa Savunma Bakanı Sebastien Lecornu de bunun altını net şekilde çiziyor: “Cumhurbaşkanının kararına bağlı olan nükleer caydırıcılık, dizaynından, üretimine ve işletilmesine kadar Fransız ve Fransız kalacak.”
Fransa açısından opsiyonlardan birinin nükleer başlık taşıyan Fransız savaş uçaklarının, düğmeye basma yetkisi Paris’te kalmak koşuluyla, diğer Avrupa ülkelerinde konuşlandırılması olabileceği yorumları yapılıyor.
Fransa nükleer füzelerini dört denizaltısından fırlatma kapasitesine sahip.
Bunun yanı sıra Rafale B tipi savaş uçaklarına da nükleer başlıklı füzeler yüklenebiliyor.
İngiltere’nin gücü NATO kullanımına açık
İngiltere 1952’den bu yana nükleer güç.
Nükleer caydırıcılığını NATO’nun savunmasına tahsis etmiş durumda.
İngiltere’nin nükleer silahları aslında NATO’nun nükleer caydırıcılık kabiliyetinin bir kesimi.
Politika değişikliğinin gerekip gerekmeyeceğini İngiltere’nin bu muhtemel ortak teşebbüsteki kesin rolünün belirleyeceği belirtiliyor.
İngiltere’nin nükleer gücünün, Fransa’nınkinin bilakis, büyük ölçüde ABD’ye bağımlı olması durumunu karmaşık hale getiriyor.
Bu bağımlılık karar sisteminde değil, füze teknolojisi, altyapı ve bakım alanlarında öne çıkıyor.
Nükleer başlık sayısı 250’den az olan İngiltere’nin fırlatma kapasitesi denizaltılarla sınırlı.
Polonya’dan dikkat çeken tavır
Polonya Başbakanı Donald Tusk, ülkesinin Fransız nükleer şemsiyesi aracılığıyla korunması konusunda Fransa ile önemli bir şekilde konuştuğunu açıkladı.
Polonya nükleer silahlara erişim sağlamaya çalışacağını beyan etmiş durumda.
NATO füzelerinin kendi topraklarında konuşlandırılmasını kabul etmeye hazır olduğu da Polonya’nın mesajları arasında.
NATO, güvenlik açısından Polonya’nın birinci önceliği olmayı sürdürüyor.
Varşova, Washington’la mümkün olan en yakın bağın korunmasını savunan ülkelerden.
NATO güvenliğinin temel taşı
Nükleer caydırıcılık NATO’nun güvenliğinin temel taşı ve transatlantik dayanışmasının en çok önemli sembollerinden.
Nükleer kapasitesinin temel maksadını barışı korumak, zorlamayı önlemek ve saldırganlığı caydırmak olarak tanımlayan NATO, nükleer silahlar var olduğu sürece nükleer bir ittifak olarak kalma niyetinde.
2022’de güncellenen, İttifak’ın stratejisinin tüm boyutlarıyla kağıda döküldüğü, Stratejik Konsept’te de belirtildiği benzeri NATO’nun nükleer silah kullanmak durumunda kalacağı durumlar hayli sınırlı.
ABD tarafından sağlanan nükleer güce İttifak’ta özel bir kıymet veriliyor.
İngiltere ve Fransa’nun nükleer güçlerine ilişkin Stratejik Konsept’teki değerlendirme şu şekilde:
“İngiltere ve Fransa’nın bağımsız stratejik nükleer kuvvetleri kendi başlarına caydırıcı bir role sahiptir ve İttifak’ın genel güvenliğine çok önemli ölçüde katkıda bulunur.”
Yorumlar