Müsilaj geri döndü

Deniz suyu sıcaklığının ekim ayının ilk 20 günü için uzun yıllar ortalamasından yaklaşık 2 santigrat derece daha yüksek olduğunun tespit edildiğini kaydeden Prof. Dr. Sarı, “Deniz yüzeyinde 21 santigrat derece olan su sıcaklığı, 40 m’de 16 santigrat derece olarak ölçüldü. Müsilaj aslında soluduğumuz havanın içindeki oksijeni üreten çoğu tek hücreli alglerin kirlilik sonucu artan azot ve fosforu kullanarak aşırı çoğalması sonucu suya salgıladıkları polisakkaritlerden oluşuyor. Sümüksü, şeffaf ve kıvamlı bir yapıda olan bu salgı, sudaki bütün mikroorganizmalar için çok uygun bir gelişme ortamı sunuyor. Mikroorganizmaların da sürece dahil olmasıyla denizde kilometrelerce uzanan tül yapılar örümcek ağı aynıi uzanıp gidiyor. Kibrit çöpü küçük oluşumlarla başlayan süreç önce uzun şeritlere, sonra bulut gibi müsilaj kümelerine dönüşüyor. Müsilaj kümeleri ağırlaştıkça tabana çökerek pina, midye, istridye, sünger ve mercan gibi tabanda sabit yaşayan canlıların beslenmesini, nefes almasını engelleyerek önemli kayıplara neden oluyor” ikazında bulundu.

Müsilaj oluşumunun Marmara Denizi’nde ekseriyetle Karadeniz’den İstanbul Boğazı aracılığıyla giren suyun minimuma indiği, deniz kurallarındaki durağanlığın azamiye çıktığı Ekim ayında başladığını kaydeden Prof. Dr. Sarı, Ekim ayında başlayan müsilajın kış boyunca devam ederek yoğunluk arttığında Nisan ayından itibaren deniz yüzeyine çıktığını hatırlattı.

“Yüzeyde görülen müsilaj toplam müsilajın binde biri bile değildir” diyen Prof. Dr. Sarı, deniz yüzey suyu sıcaklıklarındaki artış, deniz koşullarındaki düşey karışımların sonluluğu ve artan kirlilik yükünün birlikte tetiklediği müsilajı deniz ekosistemine önemli ziyanları olan bir felaket olarak niteliyor.

Marmara Denizi etrafında yaşayan 25 milyon nüfusun atıklarının hala en fazla %55’inin arıtılabildiğini belirten Prof. Dr. Sarı, “Geriye kalan atıkların %45’i yalnızca parçacıklar fizikî olarak ayrılarak derin deşarjla denize boca ediliyor. Ülke sanayisinin yarısından fazlası da Marmara Denizi etrafında kümelenmiş vaziyette. Sanayi atıklarının da en iyi olasılıkla yarısı arıtılıyor, geri kalan kısmı hiç arıtılmadan Marmara Denizi’ne ulaşıyor. Ağır ziraî fliyet esnasında kullanılan kimyasal gübreler, tarım zehirleri ve akarsu ağı ile denize ulaşan atıkların miktarı da azımsanmayacak kadar yüksek” diye konuştu.

Deniz suyu sıcaklığı artışını sonlandırmanın ya da deniz kurallarındaki durağanlığa müdahil olmanın ne yazık ki mümkün olmadığını ifade eden Prof. Dr. Sarı, bu yüzden 2021 yılından beri tüm bilim insanlarının yeni müsilaj oluşumunun önüne geçmenin tek yolunun Marmara Denizi’nin atık yükünün azaltılmasıyla mümkün olduğuna dikkat çektigini hatırlattı.

Prof. Dr. Sarı, “2021 yılında hazırlanarak uygulamaya konulan 22 aksiyondan oluşan Marmara Denizi Eylem Planı’nın (MDEP) 14 unsuru denizin kirlilik yükünü azaltmakla ilgiliydi. Üzülerek belirtmek gerekir ki MDEP faal şekilde uygulanamadığı için denizin kirlilik yükü azaltılamamış ve müsilaj yeniden Marmara Denizi’ni tehdit eder hale gelmiştir.

Müsilajın deniz ekosistemine vereceği ziyanları azaltmak, balıkçılık ve turizm başta olmak üzere ekonomik kayıpları sonlandırmak için hemen merkezi ve yerel idarelerin harekete geçmesi kaidedir. Marmara Denizi’ne ulaşan tüm kirlilik kaynakları denetim altına alınmalıdır. Denize su değil zehir taşıyan Nilüfer Çayı, Gönen Çayı, bir tünelle Marmara’ya bağlanan Ergene Irmağı’na denetimsizce salınan endüstriyel atıklar durdurulmalıdır. Bütün akarsular için debiye bağlı deşarj limitleri yeniden düzenlenerek ivedilikle uygulamaya geçilmelidir. Müsilajın negatif tesirlerini azaltmak üzere Marmara Bölgesi’nde her türlü arıtılmamış atık deşarjı hemen durdurulmalı ve kontroller artırılmalıdır” dedi.