Papa 14. Leo göreve başladı: Ukrayna-Rusya görüşmeleri Vatikan’da mı yapılacak?

Övgü Pınar

Katolik Kilisesi’nin yeni papası 14. Leo (Leone), bugün dünya çapından onlarca devlet ve hükümet temsilcisinin katıldığı bir törenle resmen göreve başladı.
Papa, tören sonrası konuşmasında ‘savaşlar yüzünden acı çeken kardeşlerimizi unutamayız’ dedi ve Ukrayna’nın ‘nihayet adil ve kalıcı bir barış için müzakereleri beklediğini’ söyledi. Papa burada ayrıca, “Gazze’de çocuklar, aileler ve yaşlılar açlıkla boğuşuyor. Myanmar’da yeni çatışmalar masum gençlerin canına mal oldu” diye konuştu. Vatikan’a gelen siyasetçiler arasında yer alan ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Ukrayna-Rusya arasındaki barış görüşmelerinin burada yapılabileceğini söyledi. Rubio, dün Vatikan’ın başbakanı konumundaki Kardinal Pietro Parolin ve Ukrayna’da barış ve esir değişimi girişimleriyle görevli Kardinal Matteo Zuppi ile görüştü. ABD’li Bakan bu görüşmeler öncesinde basına açıklamalarında, Vatikan yetkilileriyle hafta içinde Türkiye’de yapılan görüşmelerle ilgili güncellemelerin yanı sıra, ileriye dönük yolu ve Vatikan’ın olası yardımını görüşeceklerini söyledi. Rubio, “Vatikan’ın yapıcı ve olumlu rol oynama isteğinden dolayı minnettar olduklarını” ve burasının Rusya-Ukrayna görüşmelerine ev sahipliği yapabileceğini söyledi. Öte yandan Rubio, arabuluculuk rolüyle ilgili bir soruya ise “Ben buna arabuluculuk demezdim ama burası bence kesinlikle her iki tarafın da rahatlıkla gidebileceği bir yer” yanıtını verdi. Vatikan Devlet Sekreteri Kardinal Parolin de Vatikan’ın Rusya ve Ukrayna arasında doğrudan görüşmeler için mekan olmayı önerdiğini söyledi. Geçen Cuma günü, İstanbul’daki görüşmelerin başarılı olmamasıyla ilgili bir soruya yanıt verirken bunu “trajik” diye tanımlayan Parolin, “Yavaş da olsa olumlu, barışçıl çözüme doğru ilerleyen bir sürecin başlayacağını ummuştuk ama tekrar başa döndük” dedi.

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile Kardinal Pietro Parolin.
Papa’nın “arabuluculuk” önerisinin somut olarak ne anlama geldiğiyle ilgili bir soruya da Parolin “Somut olarak, Vatikan’ın iki taraf arasında doğrudan bir görüşme için mekan olmaya hazır olduğu anlamına geliyor. Vatikan bunun için çok uygun bir yer olabilir” diye yanıt verdi. Cuma günü İstanbul’da Rusya ve Ukrayna’dan yetkililer üç yıl sonra ilk kez direkt görüşmelerde karşılıklı olarak masaya oturmuştu. Görüşmede Türk heyeti de yer aldı, ABD’li yetkililerse görüşmeye katılmadı. Taraflar karşılıklı olarak 1000’er savaş esirini serbest bırakmayı kabul etti. “Her iki tarafın gelecekteki ateşkese ilişkin vizyonunu sunması konusunda anlaştığı” da belirtildi. Ancak ateşkes ve müzakere sürecinde daha fazla yol kat edilemedi.

Papa ile görüşen Zelenskiy’den Vatikan’a teşekkür
Papa 14. Leo göreve başlama töreninden sonra Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ile görüştü.

Görüşme sonrası X hesabından açıklama yapan Zelenskiy, “Dünyada milyonlarca insan için Papa barış umudunu simgeliyor. Vatikan’ın sesi ve otoritesi bu savaşı bitirmekte önemli bir rol oynayabilir” dedi. Zelenskiy şunları söyledi: “Ukrayna ve Rusya arasında doğrudan müzakereler için bir platform sağlama niyetinden ötürü Vatikan’a teşekkür ederiz. Somut sonuçlar elde etmek için tüm biçimlerde diyalog kurmaya hazırız.”

Papa 14. Leo, Ukrayna lideri Zelenskiy ve eşi Olena Zelenska.

Yeni Papa’nın ‘barış’ çağrısı
8 Mayıs’ta papa seçilen ABD’li Kardinal Robert Francis Prevost, aynı akşam halka ilk seslenişinde “barış” çağrısı yapmıştı. Ardından da ilerleyen günlerde Ukrayna, Filistin gibi birçok yerde süren çatışmaları anarak, “Kendi adıma, barışın hakim olması için her türlü çabayı göstereceğim. Vatikan, düşmanları yüz yüze bir araya getirmeye, birbirleriyle konuşturmaya her zaman hazır” demiş ve liderlere “Buluşalım, konuşalım, müzakere edelim” diye seslenmişti. Papa’nın bu sözleri Zelenskiy tarafından olumlu karşılanmış, Ukrayna lideri “Papa’ya, Vatikan’ın küresel barışı yeniden sağlamada arabuluculuk rolü üstlenmeye istekli olmasıyla ilgili bilgece sözleri için minnettarım” demişti. Pazar günkü tören için Vatikan’a gelen Zelenskiy ve ABD Başkan Yardımcısı JD Vance’ın ayrı ayrı Papa ile görüşebileceği de belirtiliyor. Papa’nın göreve başlama törenine katılan diğer liderler arasında Almanya, Avustralya, Ermenistan, İsrail, Kanada gibi birçok ülkenin devlet ve hükümet başkanları, ayrıca 10 kadar ülkenin kraliyet ailesi temsilcileri de yer aldı. Diğer dinleri ve Hristiyan mezheplerini temsilen de büyük katılım vardı. Fener Rum Patriği Bartolomeos ve Türkiye Ermenileri Patriği Sahak Maşalyan da katılımcı dini temsilciler arasındaydı. Vatikan’a yakın kaynaklar Papa ile Patrik Bartolomeos’un, İznik Konsili’nin 1700. yıldönümü için Türkiye’ye yapması beklenen ziyareti de görüşebileceğini belirtiyor.