Türkiye Şiddet Haritası – 2024 raporu; yakınlık arttıkça şiddet ölümcül oluyor

İstanbul Kültür Üniversitesi Adalet ve Suç Psikolojisi Laboratuvarı’nın hazırladığı “Türkiye Şiddet Haritası-2024” raporu, Türkiye’deki çocuk ve yaşlı nüfusa yönelik şiddetin dünya ortalamasının çok üzerinde olduğunu ortaya koydu. Rapora göre çocuk cinayetleri dünya ortalamasının yaklaşık iki katıyken, yaşlılara karşı fizikî şiddet ise dünya ortalamasının 3,5 katına ulaştı.

Türkiye’de şahısların birbirine olan yakınlığı arttıkça şiddetin boyutunun da ölümcül hale geldiğini gösteren rapor, bilhassa kadın, çocuk ve yaşlıların daha fazla risk altında olduğunu ortaya koyuyor.

Cumhuriyet’in aktardığına göre, laboratuvarın kurucu yöneticisi Doç. Dr. Ayhan Erbay ve öğrencilerin katkılarıyla hazırlanan rapor, erkeklerin çoklukla arkadaşları, bayanların ise en çok eşleri tarafından öldürülüp yaralandığını belirtti.

Raporun öne çıkan bulguları şu şekilde:

– Türkiye’de kişilerarası şiddet çoğunlukla cinayet ve ağır yaralama ile sonuçlanıyor.

– Şiddet olaylarının ağır olduğu bölgeler ekseriyetle nüfusun kalabalık olduğu kentler olsa da, Çorum, Edirne, Aksaray ve Kırıkkale gibi vilayetlerdeki olayların sebeplerinin nüfus yoğunluğundan çok sosyoekonomik ve durumsal faktörlerden kaynaklandığı ifade edildi. Göçmen sayısındaki artış, genç nüfusun kentlerden göçü ve eğitim-sağlık erişiminin azalması çok önemli risk faktörleri arasında yer alıyor.

– Kişilerarası şiddette ateşli silah kullanımının yüksek oranlarda olduğu vurgulandı.

– Erkek mağdurların yarısı cinayet, yarısı yaralama; bayan mağdurların ise yüzde 70’i cinayet, yüzde 20’si yaralama ve yüzde 10’u cinsel hücuma maruz kalıyor.

– Bilhassa çocuk ve yaşlı nüfusa yönelik şiddet olaylarında süratli bir artış söz konusu.

– Yaşlılara yönelik şiddet olaylarının çoğunlukla öldürme maksadıyla ve ateşli silahlarla işlendiği; saldırganların çoklukla yaşlının çocuğu, damadı ya da torunu olduğu açıklandı.

– Çocuklara yönelik şiddet olaylarında ise ekseriyetle yaralama amacıyla kesici ve delici aletler kullanılırken, saldırganların çoğunlukla çocuğun arkadaş etrafından şahıslar olduğu belirtildi.

– Fail profili incelendiğinde, olayların yüzde 93’ünde erkeklerin, yüzde 7’sinde ise bayanların saldırgan olduğu tespit edildi.

“Yakınlık arttıkça şiddet ölümcül hale geliyor”

Doç. Dr. Ayhan Erbay raporla ilgili açıklamasında, aile içi şiddette mağdurların çoğunlukla bayanlar, çocuklar ve yaşlılar direnme gücü düşük bireyler olduğunu ifade etti. Erbay, saldırgan ile mağdur arasındaki yakınlık arttıkça şiddetin daha ölümcül hale geldiğini ifade ederek, “Tanışıklık arttıkça şiddetin ölümcül hale gelme eğilimi Türkiye’de de diğer ülkelerdeki bulgularla uyumlu. Şiddetin önlenmesi için şiddet lisanının azaltılması ve toplumsal pahaların yeniden gözden geçirilmesi gerekiyor. Raporumuzun kamu otoritelerine yol gösterici olmasını umuyoruz” dedi.