Türkiye-Suriye arasındaki normalleşme muhalifleri rahatsız etti

Türkiye-Rusya muahedesi sonucu, Fırat Kalkanı Harekât bölgesi ile Suriye rejim bölgesi arasında bulunan Ebu Zendin Sınır Kapısı’nın 26 Haziran’da 4 yıl aradan sonra hizmete açılması ve Ankara’nın Şam’la yeniden diyalog arayışı muhalif grupları rahatsız etti. Bölgede protesto şovları yapan silahlı gruplar, sınır kapısını basarak binalara zarar verdi. Silahlı grupları bölgeden uzaklaştırmak için Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) bölgeye intikal etti. Sınır kapısının iki tarafına Türk ve Rus askeri konuşlandı.

“Astana Ruhu”nun sahaya yansıması

Suriye’de kalıcı bir barış ortamının sağlanması gayesiyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in girişimleriyle 23 Ocak 2017’de Kazakistan’ın başşehri Astana’da, Suriye rejimi ile muhalefeti bir araya getiren görüşmeler bir süre sonra kesintiye uğradı. Lakin buna karşın “Astana Ruhu” kapsamında Ankara ile Şam arasında alt seviyede diyalog kuruldu. Heyetler arası görüşmeler sürerken, Rusya’nın yanı sıra yakın vakitte Çin, Suudi Arabistan ve Irak’ın arabulucu olarak devreye girmesinin tesiri, iki ülke başkanının diyaloğun kapısını açan telaffuzlarına, akabinde da sahaya olumlu yansıdı.

Açıklama sonrası sahada uygulama

Muhalifler ile Suriye rejimi arasında geçmişte ticari fliyetlerin yürütüldüğü Halep’in kuzeydoğusundaki Ebu Zendin Geçiş Kapısı, 4 yıl aradan sonra açıldı. Kapının açılmasına yönelik açıklama El Bab Yerel Meclisi tarafından 26 Haziran’da yapıldı. 27 Haziran’da ise rejim bölgesinden birkaç TIR, deneme maksatlı muhaliflerin bölgesine geçti. Bu gelişmenin, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad’ın, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Suriye Özel Temsilcisi Aleksander Lavrentiyev’e “Suriye, ülkenin tüm toprakları üzerindeki egemenliğiyle terör ve terör örgütleriyle mücadeleyi temel alan, Suriye-Türkiye ilgilerine yönelik tüm teşebbüslere açıktır” demesinin akabinde gerçekleşmesi dikkati çekti.

El Bab Yerel Meclisi açıklamasında, “Zendin Sınır Kapısı’nın yeniden fliyete geçmesi ile birlikte ticaretin canlanacağı, yerel üreticinin ve meclisin gelir sağlayacağı, ticari hareketliliğin artmasıyla kalkınmanın sürat kazanacağı, bu kapsamda altyapının iyileştirileceği, kamu faydasına fliyet ve hizmetlerin daha iyi verileceği” ifade edildi.

“Sayın Esed” detayı

Şam yönetimi ile yeniden olumlu diyalog geliştirilmesine yönelik bir müddettir telaffuzunu değiştirdiği gözlenen Cumhurbaşkanı Erdoğan, dün Suriye ile alakaların yeniden kurulmaması için herhangi bir sebep olmadığını ifade ederek, “Yani biz Suriye’yle bu ilişkileri geliştirmekte geçmişte nasıl birlikteysek yeniden aynı şekilde birlikte hareket ederiz” dedi. Erdoğan, soru üzerine, şunları kaydetti:

“Kurulmaması için hiçbir sebep yok. Yani biz Suriye’yle bu ilişkileri geliştirmekte geçmişte nasıl birlikteysek yeniden aynı şekilde birlikte hareket ederiz. Suriye’nin de iç işlerine karışmak bir kaygımız, bir gayemiz asla olamaz. Zira Suriye halkı bizim kardeş halklar olarak bir arada yaşadığımız bir topluluktur. Nasıl ki biz Suriye’yle münasebetlerimizi çok çok canlı tuttuysak geçmişte, ailece görüşmelere varıncaya kadar biliyorsunuz Sayın Esed’le biz bu görüşmeleri yaptık. Yarın olmaz diye bir şey kesinlikle mümkün değil, yeniden olur. Suriye’nin iç işlerine karışmak de bir kaygımız asla yok.”

Muhalifler tepkili

Ankara ve Şam’dan iki ülke arasındaki problemlerin tahliline yönelik olumlu görüşler dile getirilmesi ve bunun yansıması olarak Ebu Zendin Sınır Kapısı’nın karşılıklı geçişlere açılması, Kuzey Doğu Suriye’nin bir kısmını denetim eden muhalif silahlı kümelerin yansısına neden oldu. Ankara’nın geçen yıllarda açıklama yapmasını protesto eden muhalif kümelerin protesto gösterisinde bayrak yakılması sonrası bölgede kapsamlı operasyonlar yapılmış ve çok sayıda kişi tutuklanmıştı.

Yakınlaşmaya protesto

Suriye rejimi ile muhalifler arasında irtibat sağlayacak sınır kapısının açılması ve sonrasında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Şam yönetimi ile diyalog kurulmasına yönelik açıklama yapması, silahlı muhalif grupları harekete geçirdi. Sınır Kapısı’nın merkezinde yer alan El Bab kenti dahil birçok yerleşim ünitesinde sokağa çıkan göstericiler, sınır kapısının karşılıklı açılması ve Ankara’nın Şam rejimi ile yakınlaşmasını protesto etti.

Kapıyı bastılar

Bölgede şovlar sürerken dün kimi silahlı grup, araç trafiğine açılan Ebu Zendin Sınır Kapısı’nı bastı. Silahlı kümelerin baskını nedeniyle güvenlik vazifelileri ve çalışanlar kapıyı terk etti. Silahlı göstericiler, sınır kapısındaki binalara ve eşyalara zarar verdi. Şovlar kapı ve etrafında gün uzunluğu sürerken muhakkak aralıklarla silah atışları yapıldı. Ebu Zendin’in kapatılmasını isteyen silahlı kümelerin güç gösterisi yapması sonrası bölgede konuşlu TSK güçleri, dün gece uzun zırhlı araç konvoyu eşliğinde sınır kapısına sevk edildi. 

TSK ve Rus askeri karşılıklı konuşlandı

Bölgedeki TSK güçleri, sınır kapısı ve etrafını denetim altına alarak bölgede devriye atarken, onlarca Rus askeri de zırhlı araçlarla sonun karşı tarafına konuşlandı.  Sınır kapısının güvenliğinin sağlanması için El Bab kentindeki askeri polis şubesi komutanı Ebu Ali Rakan’ın yardımcısı Ebu Wajdi nezaretinde sivil ve askeri polis tarafından yönetileceği ileri sürüldü.

Yeni sınır kapıları ve yol projeleri devrede

Suriye muhalefeti Türkiye ile Suriye idareleri arasında karşılıklı iyi ilgilerin ilerlemesi halinde, yeni sınır kapılarının açılmasının gündeme gelebileceği ileri sürüldü. Rejime muhalif kümelerin argümanına göre, yakın vakitte muhaliflerin kontrolündeki Tel Rıfat ile rejimin denetimindeki Meryemin Sınır Kapıları ticarete açılabilir. Bölgede bu taraflı çalışmaların yanı sıra Gaziantep’ten Suriye’nin Azez kentine, buradan Tel Rıfat ve Halep’e, M5 otoyolu güzergâhı kullanılarak Ürdün’e kadar transit ulaşım güzergâhı üzerinde ulaşımın sağlanmasına yönelik iki ülke idareleri arasında alt seviyede görüşmeler yapıldığı savlar arasında. Bu kapsamda Azez kentinin yerel meclisi, otoyolun açılmasına hazırlık maksadıyla kentin batısındaki Şatt denetim noktasına giden yolu genişletmeye başladığı, bu çalışmanın yol için hazırlık manasına gelebileceği belirtildi.