enflasyonemeklilikötvdövizakpchpmhp
DOLAR
41,8130
EURO
48,4204
ALTIN
5.566,05
BIST
10.556,18
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
İstanbul
Çok Bulutlu
19°C
İstanbul
19°C
Çok Bulutlu
Salı Parçalı Bulutlu
20°C
Çarşamba Az Bulutlu
19°C
Perşembe Hafif Yağmurlu
19°C
Cuma Çok Bulutlu
21°C

Türkiye’nin AB ve Avrupa Konseyi ile ilişkilerinde hangi konular öne çıkacak?

Türkiye’nin AB ve Avrupa Kurulu ile bağlarında hangi hususlar öne çıkacak?

Türkiye’nin AB ve Avrupa Konseyi ile ilişkilerinde hangi konular öne çıkacak?
06.06.2023 09:12
27
A+
A-

Türk diplomasisi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın göreve yeniden seçilmesi ile başlayan yeni devirde Avrupa kurumları ve ülkeleri ile ağır bir sürece girecek.

Avrupa Birliği ile tam üyelik süreci dışındaki alanlarda işbirliğinin artması beklense de, Brüksel ve birçok diğer AB başşehirlerinde Türkiye ile alakalarda “yeni bir çerçeve” arayışının hızlanacağı öngörülüyor.

Avrupa Kurulu ise AİHM kararlarının uygulanmaması nedeniyle başlattığı fakat seçim sonrasına bıraktığı “ihlal prosedürü” kapsamında Türkiye’ye dönük nasıl bir yaptırım uygulayacağını tartışıyor.

Deprem sonrası yumuşayan ilişkiler

AB ile 2021’den itibaren yaşanan yumuşama süreci, 6 Şubat 2023 zelzelelerinin akabinde çok daha sıcak bir ortama dönüştü. Sarsıntıya hem arama-kurtarma hem de sonrasında barınma ve insani yardım gayesiyle önemli bir destekleyici AB, 20 Mart’ta düzenlediği donörler toplantısında sarsıntıdan etkilenen Türkiye’ye 6 milyar Euro, Suriye’ye ise 1 milyar Euro mali destek sağladı.

AB ve Türkiye’den yapılan sıcak açıklamalar, zelzele bölgesinin yeniden ayağı kaldırılması konusunda bundan sonraki süreçte de işbirliğinin devam edeceğinin işaretini verdi.

Seçimin tamamlanması ve Erdoğan’ın kazanmasının akabinde Brüksel ve önde gelen AB başkentlerinden yapılan açıklamalar da “işbirliğinin devamını” vurguladılar.

AB Kurulu Başkanı Charles Michel, Erdoğan’ı kutlama bildirisinde, “Gelecek yıllarda Türkiye-AB bağlarının derinleşmesi için sizinle yeniden çalışmayı dört gözle bekliyorum” derken, AB Komitesi Başkanı Ursula von der Leyen de “Halklarımızı faydası için, Türkiye ve AB’nin alakalarını iletmek için çalışmaya devam etmeleri stratejik kıymettedir,” tabirlerini kullandı.

Tam üyelik müzakerelerine dönüş zor

Son devirde Ankara-Brüksel arasındaki yumuşama ve artan diyaloğa rağmen, bağların bilhassa tam üyelik müzakereleriyle ilgili sürecinde yeni periyotta ilerleme beklenmiyor.

Bunun en temel nedeni, AB otoritelerince Türkiye’nin son 6-7 yıldır “demokrasiden ve hukukun üstünlüğünden uzaklaşıyor olması” ve AB’nin müzakere sürecini fiilen dondurması.

Erdoğan liderliğindeki yeni hükümetin, AB ile tam üyelik müzakerelerini canlandırmak maksadıyla yeni bir demokratik ıslahat hareketini başlatacağını derhal hiç kimse öngörmüyor. Bu da Türkiye-AB arasında 2021 sonlarından itibaren kurgulanan “transactional “yani “al-ver ilişkisinin” bundan sonraki süreçte de sürdürüleceği değerlendirmelerine yol açıyor.

Bu kapsamda, Rusya’nın Ukrayna’ya işgal operasyonu başlatması ile ortaya çıkan büyük güvenlik meseleleri; bununla kontaklı enerji güvenliği; 2016’dan bu yana devam eden göç sorunu ve ticaret ve ekonomik işbirliğinin artırılarak devam ettirilmesi aynıi başlıkların ön planda olacağı öngörülüyor. Ayrıyeten zelzele sonrası yaraların sarılması açısından da Ankara-Brüksel çizgisinin işlemeye devam edeceği bedellendiriliyor.

Ancak AB Konseyi’nin Doğu Akdeniz’de Türkiye ile Yunanistan arasında yaşanan buhran kapsamında 2020 ve 2021 başlarında aldığı kararlar Brüksel ile Ankara arasında üst seviye siyasi diyalog kurulmasını engelliyor. Bu pürüzler çeşitli pragmatik yollarla aşılmaya çalışılsa da türel olarak varlığını sürdürecek olarak bedellendiriliyor.

Vize muafiyeti ve Gümrük Birliği

Yeni devirde AB gündeminin üst sıralarında olması beklenen iki husus 2016 göç mutabakatında da yer alan vize muafiyetinin verilmesi ve yıllardır askıda olan gümrük birliğinin modernizasyonu. Erdoğan, seçim sonrası yaptığı konuşmalardan birinde “siyasi şantaj” olarak değerlendirdiği vize konusunda AB ile görüşmelerin yapılacağını kaydetti.

Vize muafiyetinin yerine getirilmesi için 72 kriterin 66’sını tamamlayan Türkiye, aralarında terörle mücadele yasasının da değiştirilmesini içeren 6 kriteri de yerine getirirse AB’den bu hususta adım atmasını talep edebilir.

AB’de yapılan değerlendirmelerde ise önce vize kolaylığının sağlanması yani acil vize gerektiren öğrenciler ve iş insanları aynıi kısımların meselelerinin çözülmesinin gündeme gelmesi isteniyor. Lakin Türkiye’de yapılan son seçimlerin akabinde çok sayıda Türk vatandaşının Avrupa’ya yerleşme niyetinde olma mümkünlüğü vize konusunda AB’de esnemeyi zorlaştıran bir öge olarak görünüyor.

Brüksel ve Ankara’ya göre gümrük birliğinin modernizasyonunda ise daha süratli adım atılabilir. AB’nin bu mevzuda adım atmak istediği lakin önce mevcut ticarette yaşanılan birtakım sıkıntıların (irritant) aşılmasını istediği biliniyor. Lakin bu mevzuda adım atılabilmesi için AB’nin tümünde siyasi uzlaşma gerekiyor.

AB ne önerebilir?

AB’de uzun müddettir Türkiye’nin tam üyelik sürecinin bir şekilde sonlandırılması gerektiği, adaylıktan öteki bir formata dönülmesi ile ilgili arayışlar olduğu biliniyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bir dönem daha misyonda kalacak olması bu istikametteki arayışların daha somut bir hale gelmesine neden olacağı bedellendiriliyor.

Bu kapsamda, Türkiye ile gümrük birliğinin güncellenmesi ve daha güçlü bir ekonomik-ticaret işbirliği çerçevesi konması karşılığında tam üyeliği öngörmeyenfakat ilişkileri her alanda sıkı tutacak bir formülün Avrupa tarafından gündeme getirilmesinin bu süreçte söylediği söz edilen olabileceği kaydediliyor.

Böyle bir adımın atılabilmesi için Türkiye’nin de son 60 yıldır yürüttüğü AB siyasetinde esaslı bir değişime gitmesi gerektiği fakat bunun çok da mümkün olmadığı Brüksel ve Ankara’da yapılan değerlendirmeler arasında.

Avrupa Kurulu yaptırımı tartışacak

Türkiye’nin kurucu üyelerinden olduğu Avrupa Kurulu (AK) ile alakalarda daha tartışmalı bir süreç öngörülüyor.

Avrupa Kurulu, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Gezi davasında tutuklu Osman Kavala ile ilgili aldığı kararı uygulamadığı için 2022 başında Türkiye hakkında “ihlal prosedürü” başlatmış ve süreç sonucunda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 46. Hususunun ihlal edildiği kararına varmıştı.

Yaklaşan seçimler nedeniyle Türkiye’ye karşı nasıl bir yaptırım uygulanacağı konusunu öteleyen Avrupa Konseyi’nin icra organı pozisyonundaki Bakanlar Komitesi’nin ileriki periyotta AK’nin diğer üst organlarıyla istişarelerde bulunarak bu hususta nasıl bir yaklaşım geliştirilmesi gerektiği üzerinde çalışacağı kaydediliyor.

Türkiye, AİHM kararını uyguladığını fakat Kavala’nın öteki bir hatadan ötürü mahpusta olduğunu iddia ediyor ve mahkemenin kararlarının siyasi olduğunu belirtiyor. İhlal prosedürü daha önce bir defa Azerbaycan’a karşı uygulanmış lakin süreç yaptırım etabına gelmeden Bakü yönetimi, davaya mevzu karşısı serbest bırakmıştı.

Avrupa Konseyi’nin mümkün yaptırımları arasında oy hakkının askıya alınması, üyeliğin askıya alınması yahut sonlandırılması gibi ögeler yer alıyor.

Hem AB ile yaşanacak süreç hem de Avrupa Konseyi’nin alacağı kararlar Türkiye’nin Avrupa ile bağlantılarında yeni bir periyodun açılacağını gösteriyor.

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.