Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sınırlı kabine değişikliği nasıl yorumlanıyor?

Ayşe Sayın
BBC Türkçe

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, beklentilerin aksine, kabinede son derece sınırlı bir değişikliğe gitti.

İstifa edeceği uzun süredir konuşulan Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın görevden “affını” istemesi sürpriz değildi. Lakin Mehmet Özhaseki’nin, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı koltuğunu, yaklaşık 13 ay sonra yeniden Mehmet Kurum’a devretmesinin beklenen bir durum olmadığını AKP kulislerindeki tenkitlerden anlamak mümkün.

Erdoğan’ın yerel seçimler sonrasında yaptığı, “Milletin sınıfta bıraktığını baş tacı yapacak değiliz” tabirleri anımsatılarak, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı yarışını farkla kaybeden Murat Kurum’un yeniden kabineye alınması, “başarısızlığın ödüllendirilmesi” olarak yorumlanıyor. Seçim sonrasında verilen “değişim” bildirileriyle çelişki olarak görülüyor.

31 Mart yerel seçimlerinde, ilk defa ikinci parti pozisyonuna düşen AKP’de en çok önemli gündem unsurlarından birisi ‘değişim’ vdiydi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, seçim hezimetinin nedenlerine ilişkin kapsamlı değerlendirme ve özeleştiri yapma, buna göre yanılgılardan ders çıkarma sözünü verdi.

Erdoğan’ın, parti teşkilatları, genel merkez yönetimi ve kabineyi de kapsayacak kadro değişikliğinin yanısıra, parti siyasetlerinde da değişime gitmesi bekleniyordu.

Haziran ayın başında milletvekilleri değerlendirme ve istişare toplantısının akabinde kimi kent başkanları görevden alındı.

Erdoğan, istifasını açıklayan Çevre, Şehircilik ve İklim Bakanı Mehmet Özhaseki yerine yerel seçimde İstanbul Büyükşehir Başkan adayı olan evvelki bakan Murat Kurum’u, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca yerine de İstanbul Sağlık Müdürü Prof. Dr. Kemal Memişoğlu’nu atadı.

2018 yılından bugüne Sağlık Bakanlığı sorumluluğunu üstlenen Fahrettin Koca’nın geçen hafta istifa ettiği, bakanlıktaki bütün programlarını bu nedenle iptal edip, eşyalarını toplamaya başladığı bilgisi kulislere yansımıştı.

Resmi Gazete’de yayımlanan atama kararıyla görev değişikliği resmileşmiş oldu.

Koca’nın yanısıra, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Ulaştırma Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı ile Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın da görevden alınacağı iddia edilmişti.

Özhaseki görevden mi alındı?

Koca dışında görevden “affını” isteyen ikinci isim kabine değişikliği kulislerinde ismi geçmeyen Mehmet Özhaseki oldu.

Pazartesi gündüz stlerinde Kızılcahamam’daki Yerel İdareler İstişare ve Değerlendirme Toplantısı’nda zelzele konutlarıyla ilgili sunum yapan ve sosyal medya hesabından da “Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde ülkemiz, milletimiz için çalışmaya devam edeceğiz” mesajı paylaşan Özhaseki’nin akşam stlerinde “sağlık sorunları”nı münasebet göstererek bakanlık görevinden kendi isteğiyle ayrıldığını duyurması dikkat çekti.

AKP kulislerinde Özhaseki’nin istifası “sürpriz” olarak nitelendiriliyor.

Bazı AKP kaynakları, Özhaseki’nin gerekten de sağlık sorunu nedeniyle görevi bırakmayı düşündüğünü, fakat zamanlamasının kendi tercihi olmadığını söylüyor.

Özhaseki ile ilgili kulislerde dile getirilen bir öteki iddia ise zelzele vilayetlerindeki ihaleler nedeniyle baskılarla karşı karşıya kaldığı ve bu baskılara direndiği için “görevden alındığı”yönünde.

Koca’yı istifaya götüren süreç

Sağlık Bakanlığı’ndan ayrılan Fahrettin Koca ile ilgili istifa iddiaları yeni değil.

Koronavirüs pandemisi döneminde görevden alınacağı ya da bırakacağı konuşulan Koca, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ile birlikte 2023 seçimlerinde milletvekili adayı olmayan iki bakandan birisiydi.

İki bakanın da milletvekili olmak istemediği ve yeni kabinede de görev almayacağı iddiası kulislere yansımıştı. Lakin 28 Mayıs seçimlerinin akabinde kurulan ikinci cumhurbaşkanlığı hükümet kabinesinde iki isim de yerlerini korudu.

AKP’nin ikinci parti pozisyonuna düştüğü 31 Mart yerel seçimlerinden sonra yapılan değerlendirmelerde, seçmenin sağlık alanında şikayetleri bulunduğu ve randevu sistemine yönelik reaksiyonlar olduğu tespit edildi.

Koca, yeni randevu sistemini kamuoyuna açıkladı, fakat AKP’nin Kızılcahamam Kampı’nda tenkitlerin odağı olmaktan kurtulamadı.

İddialara göre; Kızılcahamam Kampı’nda Antalya Milletvekili Tuğba Vural Çokal, özel hastanede hayatını kaybeden bir yakınını anlatarak, bakanlığın kâfi kontrol yapmadığını öne sürdü.

Koca’nın da Çokal’a “O Sağlık Müdürü sizin talebinizle atandı. Sorumluluğu bize atamazsınız. Özel hastanelerle ilgili teftiş başlattık. Onu da siz durdurdunuz” cevabını verdiği, Erdoğan’ın bu tartışmaya müdahale etmek zorunda kaldığı iddiaları kulislere yansıdı.

Bu tartışmaya ek olarak ve sağlıkta randevu sistemi konusunda gelen ağır tenkitler konusunda Erdoğan’ın kendisine destek vermemesine kırgın olduğu belirtilen Koca’nın istifa sürecini bu nedenlerle hızlandırdığı ifade ediliyor.

Kurum’un dönüşü nasıl karşılandı?

İktidar partisinde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na Murat Kurum’un atanmasına yansılar ise farklı oldu.

Parti içinde bazı kesimler Kurum’un bakanlığı sürecinde, özelikle de 6 Şubat sarsıntıları sonrasında başarılı bir performans sergilediğini, Özhaseki’nin yerine getirilmesinin doğru bir tercih olduğunu savunuyor.

Ancak bunun aksisini düşünenler de var.

Kurum’un yeniden benzeyengöreve getirilmesine karşı çıkanlar, belediye başkan adaylığı sürecinde başarısız bir kampanya yürüttüğünü ve kamuoyu yardımını yitirdiğini savunuyorlar.

Parti kulislerinde, yerel seçimlerden sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, “Milletin sınıfta bıraktığını, baş tacı yapacak değiliz” sözleri anımsatılarak, İstanbul seçimini farkla kaybeden Kurum’un yeniden kabineye alınmasının “değişim ve özeleştiri” yaklaşımıyla çeliştiği eleştirileri yapılıyor.

İktidar partisi kulislerinde, Erdoğan’ın, “değişim”den vazgeçmediği, fakat vakte yaydığına işaret ediliyor.

Kabinedeki son değişikle ilgili “Bu revizyon değil, mecburî bir değişiklik” yorumu yapılıyor ve kabinede daha kapsamlı bir revizyona gidileceği ifade ediyor.

Kabine ve parti takımlarındaki değişim için ise gelecek yıl yapılacak olağan kongre süreci gösteriliyor.