Hamas’tan yeni lider açıklaması: Kimliği bâtın kalacak
BBC’ye konuşan bir Hamas yetkilisi, güvenlik gerekçesiyle örgütün yeni başkanının kimliğinin büyük ihtimalle kapalı tutulacağını söyledi. Hamas 2003’te örgütün kurucusu ve o dönemki lideri Şeyh Ahmed Yasin’in İsrail’in suikastı sonucu ölmesi sonrası, Dr. Abdülaziz el Rantisi’nin kimliğini zımnî tutmuştu.
Hareket, başkanını gelecek yıl Mart ayında belirleyecek ve o vakte dek beş üyeli bir komite tarafından yönetilecek.
Komite Halil el Hayya, Halid Meşal, Zaher Cabarin Şura Konseyi lideri Muhammed Derviş ve açıklanmayan beşinci bir isimden oluşuyor.
Yetkili, Halil el Hayya’nın siyasi ve dış alakaların birçoklarının misyonunu devraldığını ve Gazze’yle ilgili mevzularda direkt kontrolü olacağını vurguladı. Bu nedenle El Hayya, pratikte haraketin lideri rolünü üstlendi.
Rehineler sıkıntısına değinen yetkili, hareketin rehinelerin güvenliğini sağlayacak kapasiteye ve de çalışana sahip olduğunu ileri sürse de detaylı bilgi vermekten kaçındı.
Ayrıca geçen Haziran ayından bu yana minimum seviyede müzakere yapıldığını da belirtti.
Yetkili, İran Dışişleri Bakanı’nın Cuma günü Ankara’da Halil el Hayya ile görüştüğünü ve Sinwar’ın vefatıyla ilgili başsağlığı dilediğini belirtti. İsrail’in İran’a yönelik saldırısının ABD’deki seçimlerden bir hafta ya da daha kısa süre önce gerçekleşmesini beklediğini de söyledi.
Yahya Sinvar’ın Gazze’nin güneyindeki bir çatışmada öldürülmesinden sonra örgüt ismine bir video mesaj yayınlayan Halil el Hayya, Sinvar’ın vefatının Hamas’ı güçlendireceğini savunmuştu. Hayya, İsrail askerleri çekilene dek rehinelerin serbest bırakılmayacağını da söylemişti.
Bölgeyi takip eden BBC editörleri ve uzmanlar, Sinvar’ın öldürülmesinin Hamas için büyük bir darbe olduğunu, lakin tek başına savaşın sonunu getirmeye yetmeyeceğini kaydediyor.
ABD’nin başını çektiği bir grup ülke, Sinvar’ın öldürülmesi ile Gazze’de ateşkes mümkünlüğünün doğduğunu savunuyor. ABD’nin yanında Almanya ve İngiltere de bu görüşü paylaşıyor. Lakin Binyamin Netanyahu, Sinvar’ın öldürülmesi ile ilgili açıklamasında Hamas’a şartsız teslim olma daveti yapmıştı.
İsrail birlikleri, 7 Ekim akınlarını organize etmesinden kısa süre sonra ortadan kaybolan Hamas önderini bir yıldan uzun müddettir arıyordu.
61 yaşındaki Yahya Sinvar’ın vaktinin büyük kısmını Gazze Şeridi’nin altındaki tünellerde müdafaaları ve İsrail’den kaçırılan rehinelerin oluşturduğu “canlı kalkanla” geçirdiği iddia ediliyordu.
BBC’nin İstanbul’da bulunan Gazze ofis şefi Rushdi Abualouf, Halid Meşal’in örgütün liderliğini almasının olası olduğuna inandığını yazdı.
Rutin devriye
İsrail ordusu, bu mevzu ile ilgili açıklamasında 828. Bislamach Tugayı’ndan bir takımın Refah’ın Tel el Sultan bölgesindeki rutin devriyesi sırasında çatışma başladığını kaydediyor.
Açıklamaya göre tespit edilen üç militandan biri İsrail askerleriyle çatışmaya girdikten sonra hala ayakta duran binalardan birine girdi.
İsrail askerleri sonrasına ait bir drone imajı paylaştı. Kayıtta, yapının birinci katındaki salonda, ağır yaralı olduğu anlaşılan bir kişi içeri giren hava aracına elindeki sopayı atıyor.
İsrail ordusuna göre bu anlar sonrası yaralı kişinin bulunduğu kat tank ateşiyle bombalandı.
Bu noktada çatışmanın özel bir yanı yoktu ve askerler olay yerine 17 Ekim Perşembe sabahına kadar geri dönmedi.
Cesetler incelendiğinde birinin Hamas başkanına çok benzediği fark edildi.
Ancak bubi tuzağı ihtimaline karşı cesede dokunulmadı ve bunun yerine parmağının bir kısmı alınıp, test yapılması için İsrail’e gönderildi.
İlerleyen stlerde bölgede güvenlik tedbirleri alınırken, Sinvar’ın cesedi alındı ve İsrail’e sevk edildi.
İsrail’de politikler sıklıkla Sinvar’ın, rehineleri canlı kalkan olarak kullandığını iddia ediyordu.
Yahya Sinvar öldürüldüğü sırada yanında rehine bulunmuyordu.
İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, “Sinvar yenilmiş, aranıyorken ve firariyken öldü. Bir komutan aynıi değil, yalnızca kendini düşünen biri olarak öldü. Bu tüm düşmanlarımıza açık bir mesajdır” sözlerini kullandı.
‘Sinvar’ın ölümü Hamas’a büyük darbe, ama savaşın sonu değil’
BBC Dış Haberler Editörü Jeremy Bowen’a göre Yahya Sinvar’ın öldürülmesi Hamas’ı sarsmış olsa da İsrail-Gazze savaşının sonunu getirmeyecek.
Gazze’nin Han Yunus kentinde BBC ismine yerel bağımsız gazetecilere röportaj veren Filistinliler de savaşın süreceğini söyledi.
Doktor Ramadan Faris, “Bu savaş Sinvar, Haniye, [Hamas ideri Halit] Meşal ya da öbür bir lider yahut yetkiliye bağlı değil” dedi ve ekledi:
“Bu, hepimizin bildiği ve anladığı Filistin halkını yok etme savaşı. Mesele Sinvar yahut diğerinden çok daha büyük.”
Adnan Ashour ise kiminin Sinvar’ın vefatına üzüldüğünü, kimininse bunu umursamadığını söyledi.
Ashour, “yalnızca bizim peşimizde değiller. Tüm Orta Doğu’yu istiyorlar. Lübnan, Suriye ve Yemen’e karşı savaşıyorlar… Biz ve Museviler arasındaki savaş 1919’dan beri yüz yılı aşkın müddettir devam ediyor” diye konuştu.
Ashour, Sinvar’ın vefatına dairse “Hamas sadece Sinvar değil… bir halkın davası” tabirlerini kullandı.
Jeremy Bowen, 1990’lardan bu yana birçok Hamas önderinin İsrail tarafından öldürüldüğünü, lakin çoğu zaman yerine bir yenisinin getirildiğini söyledi.
Bowen, “İsrail Sinvar’ın mevtini kutlarken Hamas hala rehineleri tutuyor ve savaşmayı sürdürüyor” dedi.
Filistinliler Sinvar’ın öldürülüşü için ne diyor?
Gazze’nin güneyinde, konutundan uzakta bir çadırda yaşayan Mohammed Wadi, Sinvar’ın ölümü ile “yüreğinin yandığını” anlatıyor:
“İki gün önce bir çadırın yandığını gördüğümüzde yüreğimiz sızladı. Bugün Haniye ve Aruri’nin ölümlerinin akabinde, Yahya Sinvar’ın öldürülmesiyle bir kere daha yüreğimiz yanıyor. Nitekim çok kötü bir haber.”
BBC için çalışan serbest gazetecilerden birine konuşan bir öbür Gazzeli, Hamas’ın son başkanının öldürülmesinin, büyük değişim yaratmayacağı görüşünü paylaşıyor:
“Sinvar, Gazze Şeridi’nde bir yıllık çatışmaların akabinde öldürüldü. Hakkında farklı görüşler olmasına karşın, bir istihbarat operasyonu yerine, tam silahlı halde ve İsrail güçleriyle çatışma halindeyken öldürülmüş olması önemli”
Omar Abdel Latif isimli bir Filistinli de BBC’nin radyo programında bölgedeki herkesin savaştan bıktığını anlatıyor ve “İnsanların sonunda biraz dinlenebilmesi için olağana dönmeyi özlüyoruz. Daima savaştan ve bitmeyen yorgunluktan bıktık.” diyor.
İşgal altındaki Batı Şeria’daki Ramallah kentinde yaşayan 54 yaşındaki Murad Omar da haber ajansı Reuters’a şunları söyledi:
“Sinvar’ın öldürülmesi durumu daha da karmaşık hale getirecek. Gazze’de savaş daha da uzayabilir. Amerikalılar ve İsrailliler, bugünün Gazze için yeni bir gün olduğunu söylüyorlar,fakat doğru değil, bunlar siyasi sloganlar. Savaş devam edecek ve bitmeyeceki görünüyor.”
Birkaç kilometre ötede, Hebron’da yaşayan Al Hashlamoon ise şöyle diyor:
“Kim ölürse ölsün, onun yerine geçecek birinin çoğu zaman olacaktır. Sinvar inatçı bir adamdı, onun gibi ve hatta ondan daha inatçı birinin lider olmasını umuyoruz. Ortamızdan iyi bir adam ayrıldı, Allah’ın müsaadesiyle daha iyi birini bulacağız.”