İran, 3 Avrupa ülkesiyle nükleer müzakereyi görüşecek

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Kazım Garibabadi, 2015’te İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun (BMGK) 5 daimî üyesi ve Almanya arasında imzalanan lakin ABD’nin Mayıs 2018’de tek taraflı çekilmesi nedeniyle çıkmaza giren Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) sonrasında 3 Avrupa ülkesi ile 13 Ocak’ta yeniden görüşmelerin yapılacağını belirtti.

İran resmi haber ajansı IRNA’ya göre, Garibabadi, başkent Tahran’da düzenlenen bir programda nükleer görüşmelere ilişkin açıklamalar yaptı.

Dışişleri Bakan Yardımcısı Garibabadi, “İran ile 3 Avrupa ülkesi (Almanya, Britanya, Fransa) arasındaki yeni tur görüşmeler için 13 Ocak tarihi belli oldu. Biz artık öngörü peşinde değiliz, daha önce de söylediğimiz gibi bu bir müzakere değil görüşmedir.” tabirlerini kullandı.

Söz konusu toplantının müzakere olmadığını vurgulayan Garibabadi, görüşmenin, müzakerelerin yeniden başlaması durumunda hangi çerçeve ve sistemle yapılacağına ilişin mevzuların netleştirilmesi ve daha fazla istişare amacıyla yapılacağını belirtti.

Ne olmuştu?

Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak isimlendirilen nükleer anlaşma İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) arasında 14 Temmuz 2015’te imzalanmıştı.

Bununla birlikte 2017’de ilk dönem başkanlık koltuğuna oturan Donald Trump iki yıla yakın dolaylı görüşmelerin sonuç vermemesi üzerine Mayıs 2018’de ülkesinin muahededen tek taraflı olarak çekildiğini açıklamıştı.

Nükleer müzakerelerin yeniden başlamasına yönelik gayretler sonuç vermemiş, İran da uranyumu yüzde 60 seviyesinde zenginleştirmişti.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Genel Yöneticisi Rafael Mariano Grossi, Aralık 2024’te yaptığı açıklamada, Tahran ziyaretinde İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ile görüştüğünü ve bir müzakereye başlama aşamasında olduklarını aktarmıştı.

Grossi “Daha önce Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) vardıartık yok. Daha fazla lazım da değil. İran, nükleer gelişme seviyesine ulaştığı için uranyumu neredeyse askeri seviyede zenginleştiriyor, bu nedenle farklı bir yol bulmamız gerekiyor. Bu süreçte UAEA’nin çok önemli bir rol oynamasını diliyorum.” sözlerini kullanmıştı.