TBMM açılıyor: Yeni dönemde gündemde neler var?

Meclis yeni yasama periyoduna başlıyor. Gündemde anayasa çalışmaları, 9. Yargı Paketi ve Öğretmenlik Mesleği Kanun Teklifi aynıi geçen devirden kalan düzenlemeler de var.

TBMM Genel Kurulu iki aylık tatilin akabinde bu hafta yasama fliyetlerine yeniden başlayacak.

Meclis Genel Kurulu 29 Temmuz’daki birleşiminden sonra yaz aylarında tatile girmişti. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın hitabı ve TİP Milletvekili Can Atalay’ın durumu için 15 ve 16 Ağustos’ta gerçekleştirdiği iki olağanüstü oturumun akabinde Meclis 28. Dönem 3. Yasama Yılı’na 1 Ekim Salı günü başlayacak.

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’un açılış konuşmasının akabinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Genel Kurul’a hitap edecek.

Yeni anayasada ilerleme olabilecek mi?

28. yasama döneminde TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş ile iktidar partisinin gündemindeki en çok önemli başlıklardan birisi yeni anayasa çalışmaları olacak.

Kurtulmuş’un daha önce yaptığı anayasa tiplerini yenilemesi ve sivil toplum kuruluşları, üniversiteler ve fikir kuruluşlarından yeni anayasaya ilişkin görüş ve tekliflerini alması beklenirken, AKP grubunun da Meclis’te grubu bulunan siyasi partileri ziyaret edebileceği belirtiliyor.

Ancak TİP Milletvekili Can Atalay’ın durumu ile ilgili yaz aylarında düzenlenen olağanüstü oturumda yaşanan hengame ile muhalefet partilerinin iktidara önce mevcut anayasaya uyma daveti yapması sonrasında bu çalışmalardan somut bir sonuç çıkması şimdilik beklenmiyor.

Meclis açılmadan anayasa ile ilgili tartışmaları alevlendiren gelişme ise Cumhur İttifakı’nın küçük ortaklarından Hür Dava Partisi (HÜDA PAR) Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu’nun “Anayasa’nın dördüncü hususuna karşıyız” formundaki açıklamaları olmuştu.

Kurtulmuş, Rusya dönüşü uçakta yaptığı açıklamada anayasa çalışmaları konusunda Ekim ayından başlayan bir yıllık bir takvim oluşturduklarını söyleyerek, bu kapsamda hukuk topluluğu, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları, meslek odaları, kooperatifler, KOBİ ve esnaf örgütleri, endüstriciler, öğrenciler, emekliler gibi toplumun farklı kümeleriyle belli aralıklarla bir araya geleceklerini kaydetti.

9. Yargı Paketi de gündemde

TBMM’nin yeni döneminde evvelki yasama yılından kalan tekliflerle ilgili gelişmeler de yakından takip edilecek. Genel Kurul’un yeni yasama periyoduna ilk olarak yarım kalan tekliflerle devam etmesi bekleniyor.

Bu çerçevede Genel Kurul’da görüşmelerine başlanan ve kimi unsurları kabul edilen Öğretmenlik Mesleği Kanunu Teklifi ilk gündeme gelebilecek tekliflerden.

Öğretmenlik Mesleği Kanun Teklifi’nin 22 maddelik birinci kısmı Genel Kurul’da oylanarak kabul edilirken, eğitimcilerin büyük tepkisini çeken teklifin görüşmeleri yarım bırakılarak yeni yasama yılına ertelenmişti.

Önceki devirde komitelerdeki görüşmeleri tamamlanıp kabul edilen 9. Yargı Paketi ile Tüketicilerin Korunmasına Yönelik Kanun Teklifinin Genel Konsey görüşmelerine ise başlanamamıştı. Bu tekliflere de yeni devirde devam edilecek.

9. Yargı Paketi ile gündeme gelen “etki ajanlığı maddesi” olarak bilinen düzenleme Meclis tatile girmeden önce tartışma yaratmıştı. Bu unsurun yargı paketinin içine yeniden dahil edilip edilmeyeceği yeni devrin çok önemli gündem hususlarından biri olacak.

Bu ortada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu yargı paketinden bağımsız olarak Ekim ayında Yargı Islahatı Strateji Belgesi’ni açıklaması bekleniyor.

TBMM’yi yeni periyotta bekleyen bir diğer mesai ise iç tüzük ile ilgili olabilir. Meclis İç Tüzüğü’nün yenilenmesi bir müddettir konuşulan bir husustu. TBMM Başkanı Kurtulmuş’un Meclis çalışmalarına başlayınca parti kümeleriyle müzakere ederek bu mevzuyu gündeme taşıması söylediği söz edilen olabilir.

Ekonomi çok önemli gündem maddesi

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin yeni periyottaki en çok önemli gündem başlıklarından birisi de ekonomi olacak.

Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan 3 Ekim’de Plan ve Bütçe Komitesi’nde sunum yapacak. Sunumda son ekonomik gelişmeleri kıymetlendirecek olan Karahan’ın yüksek enflasyon, global gelişmeler ve para siyaseti ile ilgili son durumu aktarması bekleniyor.

Meclis’in bu yasama periyodundaki bir diğer ekonomi başlığı ise 2025 yılı bütçesi olacak. Bütçenin Ekim ayı ortalarında Meclis’e sunulması öngörülüyor. Gerek Plan ve Bütçe Kurulu gerekse Genel Kurul’daki bütçe görüşmelerinin sert geçeceği tahmin ediliyor.

Öte yandan Meclis’in açılmasıyla birlikte Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in uyguladığı ekonomi programı kapsamında kayıt dışılıkla mücadele alanlarda yeni tekliflerin sunulması da bekleniyor.

Geçen dönem komitede görüşülen Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu’nda değişiklik teklifinin yeni devirde görüşmelerine başlanması planlanıyor.

Yapay zeka komitesi kurulacak mı?

Meclis’in yeni döneminde yapay zeka ile ilgili araştırma komitesi kurulması da planlamalar arasında.

Komisyonda yapay zeka programlarının geldiği son nokta, programların güvenirliği, şeffaflık prensibine uygun hareket edip etmediği, ferdî dataların korunmasına ilişkin tedbirlerin alınması ve kullanıcılara karşı sorumluluk üstlenmesi başlıklarda çalışmaların yapılması planlanıyor.

Komisyonu’nun kurulma fikri TBMM Dijital Mecralar Komisyonu Başkanı ve AKP Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman tarafından açıklanmıştı. Yayman, Google yetkililerinin sunum yaptığı toplantıda “Yapay zeka konusunda Meclis’te bir araştırma komitesi kurulmasıyla ilgili çalışmalar var” diye konuşmuştu.

Öte yandan Dijital Mecralar Komitesi’nin da çalışmalarını sürdürmesi bekleniyor. AKP hükümeti, Hamas Siyasi Ofis Şefi İsmail Haniye’nin öldürülmesi ile ilgili paylaşımları engellediği gerekçesiyle Ağustos ayında Instagram’ı kapatmış, lakin yüksek ticari kayıplar ve gelen reaksiyonlar nedeniyle 10 gün sonra yeniden açmıştı.

Dijital Mecralar Komitesi’nin yeni devirde hazırlıkları bir müddettir devam eden Dijital Telif yasasını çalışmaya devam etmesi bekleniyor. Bu yasa ile içerik üreten kişi, kurum ve kuruluşların telif haklarının müdafaa altına alınmasının hedeflendiği belirtiliyor.

Meclis’te yeni gruplar kurulur mu?

TBMM’nin yeni yasama döneminde siyasetteki sıcak gündem de çok önemli yer tutarken, küçük partilerin yeni gruplar kurup kurmadığı dikkatle takip edilecek.

DEVA ve Gelecek Partisi 14 Mayıs 2023 seçimlerinin akabinde Meclis’te ortak grup kurmak için görüşmeler yürütmüş fakat sonuç alınamamıştı. Bunun üzerine Gelecek Partisi ile Sdet Partisi, Sdet ismi altında bir grup kurmuştu.

Meclis yaz tatilinde iken Gelecek ile DEVA arasında birleşme görüşmeleri yapılırken, liderler Ahmet Davutoğlu ile Ali Babacan da bir araya gelmişti. Lakin en son Davutoğlu “DEVA şu ya da bu modelde birleşmeye şimdi hazır değil” derken, iki partinin ortak grup kurmasına ise kapıyı açık bıraktı.

Yeni periyotta Meclis’teki sandalye aritmetiğinin değişip değişmeyeceği de bir öbür sıcak gündem konusu olacak.

TBMM’deki son sandalye dağılımına göre AKP’nin 266, MHP’nin 50, HÜDA PAR’ın ise dört milletvekili bulunuyor. Bundan Ötürü toplam 593 sandalyeli Meclis’te Cumhur İttifakı’nın oyları 320’yi buluyor.

Öte yandan muhalefet cephesinde ise durum şöyle: CHP’nin sandalye sayısı şu an 128.

DEM Parti ise 57 milletvekiline sahip.

Geçmiş periyotta Millet İttifakı’nda yer alan fakat 28 Mayıs’taki ikinci tur sonrası kopan İYİ Parti’nin son kayıplarının akabinde 30 milletvekili bulunuyor.

DEVA’nın 15, Gelecek Partisi ve Sdet Partisinin ortak grubunun ise 20 sandalyesi var.

Şu anda bir partiden olmayan sekiz bağımsız milletvekili de bulunurken, yerel seçimde AKP ile ittifaka gitmeyen Yeniden Refah Partisi’nin ise dört vekili var.

Demokrat Parti’nin üç, Türkiye Personel Partisi’nin üç, Demokratik Bölgeler Partisi’nin iki, Emek Partisi’nin iki, Demokratik Sol Parti’nin de bir milletvekili bulunuyor.