Almanya: Ekim ayında ilticalarda Türk vatandaşları birinci

Elmas Topcu

Almanya Göçmen ve Mülteciler Dairesi (BAMF), geçen aya dair iltica müracaatlarına ilişkin sayıları 8 Kasım’da açıklayacak. Fakat Welt am Sonntag gazetesinin ulaştığı verilere göre, Ekim 2023’te Türkiye Cumhuriyeti (T.C.) vatandaşları 9 binden fazla müracaatla yaklaşık on yıl sonra Suriyelileri ve Afganları geride bırakarak iltica oranlarında birinci sıraya yükseldi.

Türkiye, son yıllarda Suriye ve Afganistan’ın akabinde en çok iltica başvurusu yapılan üçüncü ülke pozisyonundaydı. Fakat Temmuz ayında Afganistan’ı geride bırakarak ikinci sıraya yükseldi. Suriyeliler, Almanya’ya gelen sığınma müracaatlarında 2014 yılından bugüne aralıksız olarak başı çekiyordu.

Eylüle kadar 35 binden fazla iltica başvurusu

Eylül ayı itibarı ile Almanya’da sığınma talebinde bulunan T.C. vatandaşı sayısı 35 bin 283 olarak açıklanmıştı. Bu da geçen yılın periyoduna kıyasla yüzde 204’ten fazla artış manasına geliyor. Eylül ayında iltica müracaatlarında şimdiye kadar başı çeken Suriye vatandaşlarının sayısındaki artış yüzde 76,1, Afgan vatandaşlarındaki artış da yüzde 75,7 oldu.

Türkiye’den Almanya’ya iltica müracaatlarındaki oran artarken kabul oranları ise düşüyor. Resmi verilere göre Eylül 2023’te Türk vatandaşlarının aldığı kabul ortalama yüzde 14,4 oldu.

Türkiye’den son iki yıldır gelenlerin yüzde 80’den fazlasını Kürt olduğunu beyan edenler oluşturuyor. Uzmanlar Almanya’ya gelip iltica talebinde bulunurken Kürt olduğunu beyan edenlerin büyük kısmının vizesiz şekilde Balkan ülkelerine gelip oradan kara yoluyla Almanya’ya ulaştığını belirtiyor. Welt am Sonntag gazetesinin haberinde yer alan bilgiler, bu yolla Avrupa’ya geldiği tespit edilen bireylerinin sayısının yalnızca bu yıl 60 bini aştığı yönünde.

1,1 milyon Ukraynalı sığınmacı

Geçen yıl 1 milyon 100 binden fazla Ukraynalı sığınmacı kabul eden Almanya’ya öteki ülkelerden de 245 bin ilticacı gelmişti. Bu yılın Eylül ayına kadar ise bu sayının aşıldığı ve 251 bini geçtiği belirtiliyor.

Almanya’da mültecilere barınma, sağlık hizmetleri, cep harçlığı, ahenk kursları, çocukların bakımı ve eğitim için yapılan masrafların da bu yıl 23 milyar 300 milyon euroyu aştığı tahmin ediliyor. Bunun yalnızca 3 milyar 740 milyonunun federal bütçeden karşılanması ise asıl yükü taşıyan eyaletleri ve yerel idareleri isyan noktasına getirdi.

Bu nedenle Başbakan Olaf Scholz ile Pazartesi günü buluşacak olan 16 eyaletin başbakanı, kendilerine ayrılacak bütçenin artırılmasını talep ediyor. Buna rağmen federal hükümetin planı ise mültecilerden sorumlu olan eyalet ve yerel idarelere takviyesi azaltmak. Federal hükümet, eyalet idarelerine sistemsiz göçle mücadele için önümüzdeki yıl yalnızca 1 milyar 250 milyon euroluk bütçe ayırmayı düşünüyor. Almanya’nın 16 eyaletinde iktidarda olan hükümetler ise tepkili. Eyaletler ve yerel idareler sistemsiz göçle mücadelede yalnız bırakıldıklarını söylüyor.

Başbakan Scholz ile eyalet başbakanlarının 6 Kasım Pazartesi günü buluşacağı zirvede bütçe dışında, mültecilere verilen yardımların nakit para olarak mı yoksa gereksinimlerin giderilmesi ve hizmet şeklinde mi olması gerektiği konusu da ele alınacak. Kimi eyaletler gereksinimlerin giderilmesi için verilecek karta sıcak bakarken, birtakım eyaletler de bunun bürokrasi ve işçi muhtaçlığını artıracağı kaygısıyla çekimser. Almanya’daki kimi sığınmacıların, verilen maddi yardımları kendileri için harcamayıp ülkelerine havale etmeleri de tartışmaları tetikliyor.

“İktidar sistemsiz göçü frenleyemiyor” eleştirisi

Ana muhalefetteki Hristiyan Birlik (CDU ve CSU) bloku federal hükümeti ülkeye sistemsiz göçü sınırlamayı başaramamakla suçluyor. Bahis, iktidar partileri içinde de görüş ayrılıklarına neden olurken bu tartışma, kamuoyu yoklamalarında hükümete takviyenin azalmasına da yol açıyor. Son eyalet seçimlerinde göç ve İslam tersi aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisinin oy oranından rekor artış görülmüştü. AfD’nin kamuoyu yoklamalarında sempati bedellerinde de süratli artış kaydediliyor.

Aşırı sağın frenlenmesi ihtiyacı da bütün demokratik partileri göç konusunda geniş toplumsal bir uzlaşı aramaya zorluyor.

Sosyal Demokrat Partili (SPD) Başbakan Olaf Scholz, Cuma günü ana muhalefet partileri temsilcileri ile sistemsiz göçle mücadeleyi görüşmek üzere ikinci defa bir araya geldi. Ana muhalefetteki Hristiyan Birlik partileri de Scholz ile buluşma öncesi 26 unsurdan oluşan bir tedbirler kataloğu sundu. Ana muhalefet, ülkeye gelecek azamî sığınmacı sayısının senede 200 bin ile sınırlanmasını öneriyor.  

Ancak sığınmacı sayısına üst sınır konması, uluslararası hukuk ile çelişeceği gerekçesiyle iktidar içinde tartışmaya neden oluyor. Üst hududa ulaşılması halinde gelecek ve korunmaya muhtaç bireylerin reddedilebilmesi için hukuksal taban oluşabileceği tasası hakim.

İlticalar öteki bir ülkede mi incelensin?

Eyaletlerde de sistemsiz göçle ilgili görüş ayrılıkları yaşanıyor.

En çok sığınmacı ve göçmen alan Kuzey Ren-Vestfalya Eyaleti’nin CDU’lu Başbakanı Henrik Wüst de Almanya’ya yapılan iltica müracaatları ile ilgili süreçlerin öncelikle Avrupa dışında öteki bir ülkede tamamlanmasını talep ediyor.

Aşağı Saksonya Eyaleti’nin SPD’li Başbakanı Stephan Weil ise bu teklife itiraz etti. Weil, “İnsanları geldikleri transit ülkeye tahminen gönderebilirsiniz ve süreçlerini orada yapabilirsiniz, lakin hiç istemedikleri değişik bir ülkeye zorla yollamayı düşünemiyorum” dedi. Weil, şu devirde yaşanan sistemsiz göçün toplumsal birlik ve beraberliğe zarar verecek düzeye geldiği kaygısını taşıdığını da vurguladı.

Deutschlandfunk radyo kanalına konuşan Hessen Eyaleti Başbakanı CDU’lu Boris Rhein da son vakitlerde günde bin sığınmacının geldiğini ifade ederek en acil hususun, bu sayının azaltılması için neler yapılabileceğine baş yormak olacağını savundu.

Almanya’ya sistemsiz yolla gelen göçmen sayısı konusunda açıklanan sayılar resmi müracaatları kapsıyor. Kayıt dışı göçmenlerle birlikte gerçek sayının daha yüksek olduğu tahmin ediliyor.